Staatssecretaris Dekker kan niet uitsluiten dat bezuiniging op regionale omroepen ook redacties raakt

De regionale omroepen zijn hard bezig om plannen te maken voor de bezuiniging van 17 miljoen euro die het kabinet heeft opgelegd, maar hoewel er zeer ingrijpende maatregelen in de maak zijn komen de omroepen niet verder dan 12 miljoen.

Als er in 2017 zwaar bezuinigd is op techniek, ICT en alle niet-redactionele bedrijfsonderdelen zijn samengevoegd in vijf in plaats van 13 organisaties staat er nog steeds een restbezuiniging van 5 miljoen euro. Die moet dan nog gevonden worden bij de afzonderlijke omroepen.

SP Tweede Kamerlid Jasper van Dijk houdt de staatssecretaris voor dat de 17 miljoen die de regionale omroepen vanaf 2017 moeten bezuinigen, ook ten koste zal gaan van de journalistiek. "Dat gaat om die 5 miljoen van die 17. Dat geeft dus nog meer verschraling van de regionale journalistiek, zeker in dunbevolkte gebieden.”

En dan is er nog extra een probleem bij de bezuiniging op de kleinere regionale omroepen in dunbevolkte gebieden. Die omroepen krijgen altijd al minder geld omdat ze minder inwoners hebben. Daar worden ze deels voor gecompenseerd maar onderzoek heeft ook al uitgewezen dat die compensatie te weinig is om een basis-regionale omroep in de benen te houden.

De onafhankelijke fractie Klein diende een motie in dat het kabinet moet garanderen dat de journalistiek in dunbevolkte gebieden of bij kleine omroepen niet door de ondergrens mag zakken. De staatssecretaris wil alleen wettelijk vast leggen dat de beperkte compensatie voor de kleine omroepen niet vervalt door de bezuinigingsplannen.

Staatssecretaris Dekker gaat alle regionalen opdragen vragen om de redacties en programma's zoveel mogelijk buiten de bezuinigingen te houden maar kon de Tweede Kamer niet toezeggen of dat gaat lukken.

Van Dijk diende een motie in om in dunbevolkte gebieden gedoogzones in te stellen. In zulke zones moeten publieke en private regionale media (omroepen en kranten) veel meer mogen samenwerken om zo de journalistiek in dunbevolkte gebieden overeind te houden.

Pieter Heerma van het CDA roept de staatssecretaris op om onderzoek te doen naar de knellende wetgeving die meer samenwerking tussen publieke en private regionale media in de weg zit. Hierdoor worden volgens hem initiatieven die de media afgelopen jaren hebben opgestart weer net zo hard beëindigd.

PvdA'er Mohammed Mohandis is ook voor een experimenteerzone en diende een soortgelijke motie in waarbij hij ook wil dat meer publiek/private mediasamenwerking wettelijk geregeld moet zijn voordat de de Tweede Kamer een besluit gaat nemen over een nieuwe mediawetswijziging over de regionale omroepen. VVD en CDA steunen deze motie.

Staatssecretaris Sander Dekker ziet de SP en PvdA-ideeën niet zitten. Volgens Dekker geeft de huidige wet een termijn van twee jaar voor verregaande publiek/private proefprojecten en is er een ondersteuningsfonds voor zulke nieuwe journalistieke projecten.

Volgens de staatssecretaris zijn de omroepen en de kranten nu apart van elkaar bezig met nieuwe digitale media alleen doen de omroepen dat met subsidie. "Ik ga met de provincies (IPO) in overleg of die drempels voor samenwerking er echt wel zijn. Als ze er zijn ga ik ze oplossen."

Staatssecretaris Sander Dekker roept in zijn Mediabegroting 2016 de provincies en gemeenten op de regionale omroepen aanvullend te financieren als ze in de knel komen.

Tweede Kamerlid Klein vindt dat de omgekeerde wereld: “Eerst haalt u de financiering van de regionale omroepen weg bij de provincies. Daarna bezuinigt u op de regionale omroepen en vervolgens moeten de provincies weer bijspringen", zegt hij. "U moet iets regelen zodat ook in dunbevolkte gebieden de omroepen het waar kunnen maken dat de journalistiek in de haarvaten van de samenleving kan opereren.”

Meer in de haarvaten en meer waakhond is een opdracht die de staatssecretaris heeft gegeven aan de regionale omroepen.

SP'er Van Dijk haalt de frictiekosten aan die de regionale omroepen moeten maken om de grootste reorganisatie ooit te kunnen betalen en personeel te ontslaan of om te scholen: 18 tot 30 miljoen hebben de gezamenlijke omroepen berekend. De Hilversumse publieke omroepen kunnen bij bezuinigingen en reorganisaties gebruik maken van de Algemene Media Reserve (AMR) om frictiekosten op te vangen.

Staatssecretaris Dekker was aanvankelijk niet van plan om de regio frictiegeld uit de AMR te geven, omdat die pot gevuld is met geld voor de landelijke omroepen zegt hij. PvdA-kamerlid Mohandis vindt dat raar en vraagt zich af of dat wettelijk wel kan. Dekker moest daarop toegeven dat het juridisch wel mogelijk is. Hij zegde toe om ook voor de regionalen een een regeling te treffen via de AMR op voorwaarde dat de omroepen dan ook hun eigen reserves aanspreken (sommige omroepen hebben reserves, anderen minimaal).

Voor documentaires, regionaal drama en kinderprogramma's is nu nog het Mediafonds waaruit zowel landelijke als regionale omroepen kunnen putten bij deze relatief dure producties. Het Mediafonds sneuvelt vanaf 2017 ook door bezuinigingen. De NPO gaat daarvoor zelf geld reserveren en dat moeten de regionale omroepen ook maar doen vindt de staatssecretaris. Volgens Dekker is er veel mogelijk als Hilversum en de regio nog meer gaan samenwerken. Op de vraag of hij die samenwerking dan vast wil leggen in de prestatieafspraken met de Hilversumse omroepen (NPO) antwoordde Dekker resoluut: "nee."

CDA kamerlid Heerma wilde van Dekker ook weten of hij van plan is de nieuwe Beleidscommissie Media Aanbod (BMA) wettelijk te borgen en hoe de bevoegdheden van deze commissie - iedere omroep krijgt er één, te vervanging van de huidige Programmabeleid Bepalend Organen (PBO's) - er uit gaat zien.

De BMA's gaan een grotere rol spelen omdat door de reorganisatie bij de regionale omroepen de raden van toezicht van iedere omroep gaan verdwijnen. De BMA's moeten er voor zorgen dat er een scheiding blijft tussen de onafhankelijke redacties en de bestuurders van de nieuwe publieke regionale omroep.

Over de moties stemt de Tweede Kamer morgen, de stemming over de Mediabegroting 2016 volgt later.