Ben Feringa wint Nobelprijs voor de Scheikunde

Hij deelt de prijs met de Fransman Jean-Pierre Sauvage en de Brit James-Frazer Stoddard. De drie doen onderzoek naar moleculaire nanomachines. De prijs wordt 10 december uitgereikt in Stockholm.

Eind jaren negentig slaagde Feringa er voor het eerst in om synthetische moleculaire motoren te ontwikkelen. Zo'n motor is een machientje ter grootte van een molecuul. In 2004 kreeg hij voor die ontdekking de Spinozapremie, een belangrijke prijs in de wetenschap.

In 2011 slaagde hij er als eerste ter wereld in om zo'n motortje te maken dat onder invloed van licht blijft draaien. Wereldwijd beschouwen zijn vakgenoten dit als een van de hoogtepunten van de moderne scheikunde.

Praktische toepassingen zijn er nu nog niet, omdat nog onduidelijk is hoe ze zich precies gedragen, schrijft de NOS. Ook kunnen ze nog geen lading vervoeren.

Maar de belofte voor de toekomst is groot. Wetenschappers dromen ervan om moleculaire motoren in het menselijk lichaam naar kankercellen te laten zoeken en die uit te schakelen, of om ze bij diabetespatiënten op het juiste moment insuline te laten afleveren.

Geridderd en bekroond
Feringa promoveerde in 1978 in Groningen en werkte daarna enkele jaren bij Shell. In 1988 werd hij hoogleraar organische chemie aan de Rijksuniversiteit Groningen. Dankzij hem wordt de Rijksuniversiteit Groningen in Europa gezien als de top op het gebied van scheikunde.

Tien jaar later werd Feringa geridderd in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Sinds 2006 is hij lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. In het bestuur daarvan is hij vicevoorzitter.

Het Nobelcomité schrijft dat Feringa opgroeide op een boerderij in Barger-Compascuum, waar hij aangetrokken werd door de scheikunde omdat het eindeloze ruimte biedt aan creativiteit.