Dirk Mulder: NS, ga serieus in gesprek over schadeclaim nabestaanden Holocaust

HOOGHALEN - De Nederlandse Spoorwegen moeten serieus in gesprek met nabestaanden en overlevenden van de Holocaust over een schadevergoeding. Die oproep doet Dirk Mulder van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork, nadat de NS een claim van een nabestaande resoluut heeft afgewezen.
"Hoe je dat precies doet en met wat voor bedrag dat dan moet, daar heb ik zo direct geen antwoord op, maar je moet het wel serieus nemen", zegt Mulder. "En zeg niet: ons beleid is alleen geld aan collectieve projecten en verder niet. Wees wijs, ga in gesprek, erken je schuld en doe iets individueels naar de betrokkenen."
De directeur van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork reageert op de claim van de 81-jarige Salo Muller uit Amsterdam. Zijn ouders en andere Joodse familieleden zijn in de vernietigingskampen Auschwitz en Sobibor door de nazi's vermoord, nadat ze in de Tweede Werldoorlog op transport zijn gezet naar kamp Westerbork.

'NS vorstelijk betaald'

Muller stelt de NS medeverantwoordelijk, omdat die in de oorlog 'zonder verzet' voor de Duitse bezetter de transporten uitvoerde naar doorgangskamp Westerbork en daarvoor ook betaald kreeg. "Ze hadden in verzet moeten komen. Ze hadden moeten zeggen: 'Jongens dit gaan we niet doen'. Maar in plaats daarvan zijn ze er vorstelijk voor betaald. Ze hebben elke rit gedeclareerd bij de Duitsers. Dat neem ik ze nog meer kwalijk", zo vertelt Muller dit weekend in een reportage van Nieuwsuur.
Uit oude facturen blijkt dat de NS in de oorlog omgerekend 2,5 miljoen euro verdiende aan de ritten naar Westerbork.

Bedenkelijke rol

Directeur Dirk Mulder stelt dat de NS als bedrijf een bedenkelijke rol heeft gespeeld bij de transporten van de Joden naar kamp Westerbork. "De NS kreeg opdracht van de nazibezetting om de Joden vanuit allerlei plekken van ons land hier naar het doorgangskamp te vervoeren. En ze deden dat keurig," zegt Mulder cynisch, "waarmee ik trouwens niets zeg over individuele spoormedewerkers. Daaronder zaten ook goede mensen. Maar de NS als bedrijf heeft, onder de toenmalige leiding, uitstekend meegewerkt", zegt Mulder. "Dus ik begrijp Salo Muller ook wel, met zijn claim."

Wel excuses

De NS heeft in 2005 wel excuses aangeboden voor de jodentransporten en steunt ook al jaren collectieve projecten die herinneren aan de jodenvervolging. Zo betaalde de NS in 1999 mee aan de uitbreiding van Herinneringscentrum Kamp Westerbork. "Ja, dat was toen een bedrag van twee miljoen gulden", vertelt Dirk Mulder. "Ik heb dat nooit ervaren als bloedgeld, maar voor de NS was dat natuurlijk wel een vorm van boetedoening. Ze pakken daarmee wel hun verantwoordelijkheid."
Mulder verwerpt het idee dat hij, achteraf gezien, de NS-donatie aan het Herinneringscentrum destijds niet had moeten accepteren, omdat het als afkoopsom voor schuld zou kunnen worden beschouwd. "Als we zo denken, waren nergens herinneringscentra of andere projecten van de grond gekomen. Er hebben veel meer bedrijven, instellingen en individuen een twijfelachtige rol gespeeld die dat later erkennen, hun verantwoordelijkheid nemen en projecten steunen om slachtoffers van de jodenvervolging te herdenken en te herinneren."

Franse spoorwegen betalen wel

Maar nabestaande Salo Muller wil naast collectieve genoegdoening van de NS, ook individuele schadevergoeding. Helemaal omdat de Franse Spoorwegen twee jaar geleden wel besloten om 60 miljoen dollar uit te betalen aan slachtoffers van de Holocaust.
Muller wil dat de NS alle overlevenden, net als in Frankrijk, 80.000 euro uitkeert en de nabestaanden 8.000 euro. "Zijn er bij de NS dan geen mensen die zich kunnen voorstellen welk leed er nog steeds is bij de mensen? We zijn er nog elke dag mee bezig." Muller erkent dat geld het leed niet verzacht, maar met zijn eis om schadevergoeding wil hij een stukje genoegdoening. "Geld betalen doet een bedrijf meer pijn dan excuses aanbieden. Vandaar mijn eis."

'In één keer afronden'

Dirk Mulder van het Herinneringscentrum Kamp Westerbork roept de hoogste leiding van de NS op, om de zaak zo snel mogelijk serieus op te pakken. "Ga het gesprek aan met Salo Muller. Je kunt je niet langer blijven verschuilen als NS achter het steunen van collectieve projecten, en individuele claims resoluut afwijzen. Wat er in Frankrijk is gebeurd, daar zouden ze een voorbeeld aan kunnen nemen."
Bedragen wil Mulder niet noemen. "Nee, laat ik niet op de stoel van de NS gaan zitten. Maar ga het gesprek aan, neem de claim van Salo Muller serieus en zorg dat je deze kwestie nu in één keer afrondt met de mensen die het betreft. Ook voor jezelf als NS. Dan voorkom je dat de discussie telkens weer oplaait", besluit Mulder.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.