Groot onderzoek naar over-erfbare armoede in Veenkoloniën

GIETEN - Er komt een grootschalig onderzoek naar over-erfbare armoede in de Drents-Groningse Veenkoloniën: armoede die van generatie op generatie over gaat. Het onderzoek moet leiden tot oplossingen om die vicieuze cirkel te doorbreken.
Directeur Johan Brongers van welzijnsorganisatie Tinten in Gieten werkt al 30 jaar met arme gezinnen in de Veenkoloniën: "Als opbouwwerker in Zwartemeer kwam ik in de jaren '80 bij gezinnen waarvan de wasmachine of de auto stuk ging. Geen geld voor reparatie, hoe krijg je de kinderen naar school in schone kleren? Ik zie dezelfde problemen nog steeds."
Hoogleraar Plattelandsontwikkeling Dirk Strijker van de Rijksuniversiteit Groningen gaat het grote onderzoek leiden: "Wat we al wel weten dat kinderen beïnvloed worden door hun ouders, grootouders en hun omgeving. Het hebben van geen of te weinig geld speelt natuurlijk een cruciale rol. Maar hoe het mechanisme van overerving exact werkt weten we niet." Brongers vult aan: "Als jij als kind van je ouders te horen krijgt dat school je niet veel op zal leveren en je van een uitkering ook kunt leven want dat doen zij ook en opa en oma ook dan stimuleert dat niet."

Wat is leven in landurige armoede?

Naar schatting leven 12.000 gezinnen in de Veenkoloniën in armoede. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek is armoede: rondkomen van een inkomen omgerekend naar het inkomen van een alleenstaande dat lager is dan 12.250,- per jaar ofwel 1.020,- per maand. Langdurige armoede is volgens het CBS als deze situatie 4 jaar of langer duurt.

Ongezond eten ook oorzaak

"We weten in ieder geval al dat gezondheid, eetpatronen en geld een relatie hebben. Inwoners van de Veenkoloniën leven ongezonder. Als je weinig geld hebt koop je vaker producten met veel calorieën. Op lange termijn ontstaan daardoor gezondheidsproblemen. Als je vervolgens daar niks aan wilt doen omdat je eigen risico in de zorg hoog is heb je een deel van zo'n vicieuze cirkel te pakken" zegt Strijker. Uit het grootschalige Lifelines-onderzoek in het Noorden is al veel te halen, maar de hoogleraar denkt dat er nog veel meer factoren mee spelen.
Welzijnsorganisaties, gemeenten, provincies en sociale woningbouwverenigingen hebben de handen ineen geslagen om over-erfbare armoede bestrijden. Volgens Dirk Strijker wordt het een soort action-onderzoek. Tegelijk met analyse van data door de RUG wordt er informatie bij families opgehaald. Het vinden van oorzaken en oplossingen zal al tijdens het onderzoek plaats vinden, dat zal een wisselwerking zijn tussen welzijnsorganisaties, gezinnen en de onderzoekers. Strijkers' onderzoek wordt betaald door de provincies Drenthe en Groningen.

Werk biedt persperctief

Johan Brongers weet dat, ook al vindt het team van Strijker een geweldige oplossing, het een kwestie van jaren zal zijn om de over-erfbare armoede te doorbreken. Toch ziet hij al goede voorbeelden, zoals van een vrouw uit Pekela: "Generatie op generatie zat die familie in armoede totdat we haar zover kregen een opleiding te volgen. Omdat ze talent had en een werkgever z'n nek uit stak heeft ze nu een vaste baan en is ze uit de armoede."
Volgens Brongers liggen er bijvoorbeeld in de zorg grote kansen voor werk in de Veenkoloniën. "Er is in dit gebied meer zorg nodig vanwege de leefstijl van mensen. Het Rijk gaat de komende jaren 2 miljard investeren in het verbeteren van zorg en meer banen in de zorg. Laten we zo banen creëren, geen zielige subsidiebanen maar echt werk."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.