IJsbaanplan: miljoenenstrop dreigt voor Hoogeveen

Hoogeveen loopt een risico van vele miljoenen euro's als het plan voor een kunstijsbaan met zwembad doorgaat. Dat stelt de Rekenkamercommissie van de gemeente. Bij de bouw en bij de exploitatie dreigt een financiële strop. Ook hebben burgemeester en wethouders de gemeenteraad onvoldoende of onjuist geïnformeerd.
‘IJs en weder dienende’, zo heet het keiharde rapport van de Rekenkamercommissie. En dat is niet zomaar. Het plan is gebaseerd op een lange reeks van twijfelachtige onderbouwingen en foute uitgangspunten. Toch heeft de raad inmiddels zonder kennis van die risico's en zelfs zonder een bouwplan te hebben gezien, verschillende keren ingestemd met financiering en voortgang van het plan.

Niet realistisch en onhaalbaar

Uit het rapport valt op te maken dat het wel uit de hand moest lopen, gezien het besluitvormingsproces. Het begint met de provinciale voorwaarde voor subsidie dat er vanaf 1 januari 2020 geschaatst moet kunnen worden. Dat de baan uiterlijk 31 december volgend jaar opent, is niet realistisch en onhaalbaar. De tijdsdruk beïnvloedt het projectmanagement negatief, zegt de commissie.

Het college negeert het bouwkostenrisico. Met 16,8 procent zouden de extra bouwkosten in een paar jaar zomaar ruim drie miljoen euro extra kunnen bedragen.

Maar ook op de exploitatie loopt de gemeente als initiatiefnemer veel risico. Ambtenaren waarschuwden het college daar vanaf het begin voor. Het risico kan volgens de commissie oplopen tot twee miljoen euro per jaar. Het is voor de Rekenkamer "aannemelijk dat de gemeente als initiatiefnemer (…) die risico’s draagt."

De informatievoorziening aan de raad noemt de Rekenkamer 'onvolledig' en 'niet toereikend'. Daarbij gaat het om:
· de subsidie
· de overeenkomst met bouwmaatschappij BAM
· de obligatielening
· de bouwkosten
· de beheervorm
· het businessplan
· de gevolgen op langere termijn

Hoogeveen troefde Assen af in maart 2017, toen de provincie had bepaald dat ‘wie het eerst komt, die het eerst maalt.' Toen hadden burgemeester en wethouders al moeten weten dat de financiële onderbouwing niet kon kloppen.

In het rapport wordt ook met name gewezen op de BAM-deal. BAM zou vier miljoen euro in het ijsbaanplan stoppen als ze twee herontwikkelingslocaties zouden krijgen. Maar uit een memo van BAM was al duidelijk dat die bijdrage hooguit 1,5 tot 2,3 miljoen euro zou zijn.

Daarnaast was in een rapport van ingenieursbureau Oranjewoud (nu Antea) al gewezen op de Europese mededingingsregels, die zo’n deal verbieden. De rekenkamer schrijft nu dat "zowel van de BAM als van het college verwacht had mogen worden dat zij de onmogelijkheid van deze constructie (…) hadden gesignaleerd."

Opnieuw beginnen

Doordat die overeenkomst met BAM niet kon, moest Hoogeveen in mei 2017 (ook op aanwijzing van de provincie) opnieuw beginnen. Het leidt tot de koppeling van de ijsbaan met een zwembad. In juli van dit jaar stemt de raad daarmee in op voorwaarde van een Rekenkameronderzoek.

De combinatie van ijsbaan met zwembad leidt volgens de Rekenkamer tot nieuwe risico's en verkeerde inschattingen van besparingen. De rekenkamer vindt het vreemd dat de raad "bijna twintig miljoen euro krediet ter beschikking stelt (…) terwijl het plan nog uitgewerkt moest worden."

Nog altijd ontbreekt een projectplan en een zogenaamd mijlpalenplan, zodat er geen zicht is op het verdere verloop van besluitvorming en oplevering van deelprojecten. "Dit is opmerkelijk gezien het korte tijdpad tot de beoogde oplevering eind 2019", schrijft de Rekenkamercommissie.

Bestemmingsplan

Het college van B&W zei vanaf het begin dat het snel een ijsbaan zou kunnen bouwen, omdat er geen bestemmingsplanwijziging nodig zou zijn. Het Bentinckspark is tenslotte een sportpark. Maar de Rekenkamer concludeert anders. Een bestemmingsplanwijziging is wel nodig. Ook dat moet het college geweten hebben.

De wijziging van het bestemmingsplan kan een half jaar tot een jaar duren. Vreemd is dat pas vorige week, vlak voor het verschijnen van het Rekenkamerrapport, de gemeente om vijftien maanden extra tijd heeft gevraagd bij de provincie.

Rol burgemeester Loohuis

In de conclusies eindigt de Rekenkamer met vraagtekens bij de rol van burgemeester Karel Loohuis. De burgemeester is ambassadeur van het kunstijsbaanproject. Maar hij is ook ‘eerstaangewezen persoon’ voor het bewaken van fatsoenlijk bestuur.

De burgemeester moet zorgen voor "het waarborgen van de onderlinge samenhang in de wijze van sturen beheersen en toezichthouden (…), alsmede het op een open wijze communiceren en verantwoording afleggen (…)." Kortom: heeft burgemeester Loohuis zijn taken laten versloffen?

Bekijk hieronder een tijdlijn van de gebeurtenissen in de 'ijsbaansoap':

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.