Bezoeker open dag gevangenis Norgerhaven: 'Nooit gedacht dat er zoveel bij komt kijken'

De bezoekers waren verdeeld in tien groepen en aangezien een gevangenis natuurlijk geen echt open instelling is, moesten de ze bij de ingang hun identiteitsbewijs laten zien en hun telefoon inleveren. Ook moesten ze door de detectiepoortjes.

Plaatsvervangend directeur Jan Roelof van der Spoel gaf uitleg over het gevangeniscomplex, dat officieel Penitentiaire Inrichting Veenhuizen heet. Het bestaat uit Esserheem, Klein Bankenbosch en Norgerhaven. Een renovatie van Norgerhaven staat in de planning en gedurende deze verbouwing worden de gedetineerden overgebracht naar Groot Bankenbosch, dat momenteel niet in gebruik is.

"Wij doen dit werk niet voor onszelf, maar voor de maatschappij. Dus we vinden het belangrijk om mensen een beeld te geven hoe gevangenisbewaring in zijn werk gaat en ook om te laten zien hoe we gedetineerden voorbereiden op hun terugkeer in de maatschappij", zegt Van der Spoel over het doel van de open dag.

Norgerhaven bestaat uit 242 cellen, waarvan 31 meerpersoons. Het omvat een Huis van Bewaring, een gevangenis, een gebouw voor gedetineerden die extra zorg nodig hebben en een Vadervleugel, waar gedetineerden ook mogen knuffelen met hun kinderen in plaats van het reguliere contact in de bezoekersruimte met een afscheiding ertussen.

De bezoekers kregen een rondleiding langs de sportvelden, de recreactieruimte, de bezoekersruimte, de advocatenspreekkamers en de kamers voor 'bezoek zonder toezicht', waar wat stoelen en een bed staan. "Het gordijntje gaat dicht, de deur gaat dicht en dan zeggen we: fijne middag!", vertelt medewerker José.

Ook in het cellencomplex mochten de bezoekers een kijkje nemen. "Laat de deur maar eens achter je dicht doen. Dan voel je wel hoe klein zo'n ruimte is", legt medewerker Martijn uit. "Mensen denken wel eens dat een gevangenis net een hotel is. Maar stel je maar eens voor dat je hier jaren zit. Dat is echt geen pretje", aldus Martijn.

Gedetineerden werken vijf dagen per week vier uur per dag en krijgen daarvoor minder dan een euro per uur betaald, zo hoorden de bezoekers bij een rondleiding in de wasserij. "Wij wassen hier voor acht noordelijke penitentiaire inrichtingen. Er komt per week zo'n 7.500 kilo vuile was binnen. De gedetineerden stoppen de was in grote wasmachines en daarna de drogers. Ze halen de was door de mangel, sorteren het en vouwen het op", vertelt medewerker Daniël.

Grote indruk maakte het afzonderingsgedeelte. "Je kunt hier voor straf worden geplaatst als er bijvoorbeeld drugs is gevonden, maar het kan ook zijn dat je hier wordt geplaatst met een 'maatregel'. Dan is er meestal sprake van psychische klachten", aldus José. In de strafruimte ligt een plastic matras en staat een plastic zitkubus. Verder is er een stalen toilet en een wastafeltje.

In de kamer voor gedetineerden met een maatregel staat een met een stalen frame omrand bed met riemen. "Dat wordt bijvoorbeeld gebruikt als iemand zichzelf wil verwonden", zo zegt de penitentiair inrichtingsmedewerkster. Een bezoeker noemt een andere kamer voor gevangenen met een maatregel de SM-kamer, vanwege de riemen en een zwart masker dat verwondingen aan het hoofd moet voorkomen.

De bezoekers vinden het een bijzondere ervaring. Het woord "indrukwekkend" valt vaak. Het valt ze op dat zo'n gevangenis een heel bedrijf is. "Ik vind het ontzettende interessant. Ik leer van alles. Ik had nooit gedacht dat er zoveel bij kwam kijken", zo zegt een bezoeker.