Drentse stem weegt minder zwaar
ASSEN - Alle inwoners van Drenthe van 18 jaar en ouder kunnen woensdag hun stem uitbrengen voor de verkiezingen van de Provinciale Staten van Drenthe.
De verkiezingen zijn ook van belang voor de samenstelling van de Eerste kamer.
Op 23 mei stemmen de nieuw gekozen statenleden de 75 leden van de Eerste Kamer. Alle Statenleden brengen dan hun stem uit op één van de kandidaten voor de Eerste Kamer. Bij deze verkiezingen is niet elke stem even zwaar. Dit heeft te maken met de verschillen in inwonersaantallen tussen de provincies. Een provincie als Noord-Holland heeft meer statenleden dan Drenthe, maar ondanks dit verschil is het aantal statenleden per inwoner in Noord-Holland veel lager dan in Drenthe.
Stemwaarde
Om te zorgen dat de verhoudingen in de Eerste Kamer toch representatief zijn telt de stem van een Zuid-Hollands statenlid bij de Eerste Kamerverkiezingen daarom zwaarder dan van een statenlid in Drenthe. Het inwonertal wordt daarbij gedeeld door het honderdvoud van het aantal Statenleden van de provincie. De uitkomst heet de stemwaarde.
In Drenthe had bijvoorbeeld in 2003 één stem een stemwaarde van 94 en in Zuid-Holland een stemwaarde van 414. De op een partij in een provincie uitgebrachte stemmen worden vermenigvuldigd met de stemwaarde. De uitkomst van deze som heet stemcijfer. De zetelverdeling gaat met behulp van de kiesdeler. Deze wordt berekend door de som van de stemcijfers van alle provincies te delen door het aantal beschikbare zetels (75).
Voor iedere partij wordt gekeken welk stemcijfer zij in totaal heeft behaald (in feite dus hoeveel stemmen zij heeft gekregen en welke stemwaarde die stemmen hadden). Dat totaal wordt gedeeld door de kiesdeler. De uitkomst van die deling levert het zetelaantal per partij op.
Rekenvoorbeeld
In Provinciale Staten van Drenthe krijgt de VVD 10 zetels (dus stemmen), in de Staten van Zuid-Holland krijgt partij de VVD 15 stemmen. Als de stemwaarde in Drenthe 94 is, is het stemcijfer van partij A in Drenthe 10 x 94 = 940. Bij een stemwaarde van 414 in Zuid-Holland is het stemcijfer daar 15 x 414 = 6210.
Aannemende dat de kiesdeler is 150.000 : 75 = 2000. Om één zetel te behalen heeft een partij dan een stemcijfer van 2000 nodig. Stel een partij behaalt in alle provincies in totaal een stemcijfer van 52.000. Zij krijgt dan 52.000 : 2000 = 26 zetels. Omdat de uitkomst niet altijd een rond getal oplevert, blijven er reststemmen over. Deze worden verdeeld.
