'Compleet verdwenen scheepvaartverleden Hoogeveen moet herleven'

Er is een plan voor de herbouw van een historisch schip: een Hoogeveense praam. Die moet gebouwd worden op een herbouwde historische werf. Ook moet er een museum komen over de Hoogeveense scheepvaartgeschiedenis.

Grootse binnenhaven
Hoogveen was ooit een kruispunt van vaarwegen met honderden schippers. De aanleg van de eerste kanalen begon 375 jaar gelden. In de 19e eeuw groeide Hoogeveen uit tot de grootste binnenhaven van Nederland.

Rond 1900 woonde of werkte één op de zeven Hoogeveners op het water. Maar de schepen werden steeds groter, waardoor de eigenaren van kleinere schepen hun brood niet meer goed konden verdienen en stopten met varen. De laatste scheepswerf verdween in 1965. In 1971 werden de laatste kanalen in de binnenstad gedempt.

Werkgroep Hoogeveense Praam
Het schip dat herbouwd moet worden is een houten Hoogeeveense praam. "De dertien Hoogeveense werven in de 19e eeuw hebben alleen al van dit type meer dan 300 schepen gebouwd. Dat gebeurde met vurenhout, want dat was goedkoop en was vlakbij op de wal voorradig", zegt Albert Wolting van de werkgroep. "Gevolg was wel dat de pramen zo lek waren als een mandje en zo'n schip na twintig jaar 'op' was. Vandaar dat er niet één meer over is."

Met ongeveer 25 meter lang en 4 meter breed waren de Hoogeveense pramen in die tijd forse schepen, omdat de kanalen smaller en ondieper waren. Ze werden massaal gebruikt voor de afvoer van gewonnen turf. Veel schepen hadden ook Hoogeveen als thuishaven. Na de opkomst van de ijzeren schepen was het snel gedaan met de praam.

Werf nodig voor herbouw
De werkgroep wil het schip herbouwen op een zo historisch mogelijk te bouwen scheepswerf. "Onze werkgroep heeft veel kennis van houtbouw en er is al veel materiaal, zoals bouwtekeningen, die we kunnen gebruiken. Voor het bouwen van het schip willen we de hulp inroepen van het technisch bedrijfsleven en leer-werkplannen afsluiten met scholen in de regio", zegt werkgroeplid Gerard Duinkerken.

Scheepvaartmuseum in binnenvaartschip
Dan is er nog deel drie van het grootscheepse plan: de aanschaf van een oud ijzeren binnenvaartschip dat omgebouwd kan worden tot museum. Daarin kan het scheepvaartverleden van Hoogeveen worden gezien, gehoord en geroken. Via een schipper die stopt met varen of een sloper zijn genoeg afgeschreven schepen te krijgen. "Dat moet dan vooral een interactief doe-museum worden", vertelt Duinkerken.

Nijstad
Aangezien bijna al het water uit Hoogeveen is verdwenen doet de werkgroep onderzoek naar een vestigingsplek op en bij Nijstad, een zandafgraving die omgebouwd gaat worden tot woon- en recreatiegebied.

Als de praam af is kan hij gebruikt worden voor rondvaarten. De werkgroep denkt zelfs aan de bouw van een tweede exemplaar, die dan in de Hoogeveense Vaart moet komen te liggen.

De kosten voor praam, werf en museum zijn nog niet bekend. Er moet binnenkort eerst een plan van aanpak komen. Europese subsidies en sponsoring van het bedrijfsleven moeten ervoor zorgen dat de grootscheepse plannen worden uitgevoerd.

Hoogeveen Grootscheeps
Wie meer wil weten over het scheepvaartverleden kan zaterdag 7 en zondag 8 november terecht in de Hoogeveense bibliotheek en theater de Tamboer voor het Groostscheeps-weekeinde.