Nieuw onderduikmuseum Nieuwlande opent eind maart met eerste expositie

Dat gebeurt niet in de voormalige gereformeerde kerk in het dorp, zoals stichting Onderduikersmuseum de Duikelaar vorig jaar hoopte. De expositie zal plaatsvinden in een tijdelijk museum in een lokaal van de voormalige school.

Lees meer: 'Deze kerk is dé plek voor museum over verzet in Nieuwlande'
Collectie Schonewille
"We beginnen met de expositie van de collectie Schonewille", vertelt bestuurslid Hanneke Rozema. Dat is de privéverzameling van de overleden Jo Schonewille, die door de jaren heen een privémuseum begon met stukken over de Tweede Wereldoorlog in zijn dorp. "Maar voordat we het hier kunnen plaatsen, moet deze collectie eerst helemaal worden schoongemaakt. Eind maart hopen we klaar te zijn, als commissaris van de koning Jetta Klijnsma naar Nieuwlande komt."

Stichting Onderduikersmuseum de Duikelaar werd in mei vorig jaar opgericht. De stichting wilde een museum openen in de leegstaande gereformeerde kerk in het dorp, die tijdens de oorlog een belangrijke plek was voor het verzet. Negen maanden lang zaten er twee onderduikers onder de vloer die er een verzetskrant maakten. Maar de locatie ging aan de neus van de stichting voorbij.

In december vond de stichting Onderduikersmuseum de Duikelaar onderdak in een lokaal van de voormalige christelijke basisschool in het dorp. "In het gebouw zitten al enkele kunstenaars. Voor ons was er nog een lokaal vrij, waar wij op antikraakbasis gebruik van kunnen maken. Hoe lang we er gebruik van kunnen maken? Ik weet het niet. Het gebouw staat te koop."

Een van de stukken die in het tijdelijke museum komt te hangen is de foto van een jongetje. "Die hebben we afgelopen week van de wand gehaald uit het privémuseum van Schonewille", vertelt bestuurslid Jan van der Sleen.

"Op de achterzijde stond de naam Fritsje. Dan ga je zoeken en vind je een oorkonde die bij de foto hoort. Het blijkt dat dit kind ondergedoken heeft gezeten bij de broer van Schonewille. Na vijf maanden werd het kind ontdekt en naar Kamp Westerbork gebracht. Met de laatste trein is hij met vele andere Joodse kinderen via Bergen-Belsen in Theresienstadt gekomen, waar hij is bevrijd door de Russen. Zijn allereerste herinnering is dat hij een snoepje van een Russische soldaat kreeg."

Volgens Willy Smit is het belangrijk dat het verhaal van Nieuwlande verteld blijft worden. "In de oorlog waren we het dorp dat zweeg, maar nu mogen de verhalen verteld worden. Eigenlijk is het heel vreemd dat er over de geschiedenis van ons dorp maar heel weinig staat in de geschiedenisboeken."

Met het museum moet er meer bekendheid komen. Smit: "Het dorp is bijvoorbeeld een van de twee dorpen in Europa dat de Yad Vashem onderscheiding heeft gekregen voor het helpen van Joden in nood. Het is belangrijk dat onze kinderen deze verhalen in de toekomst blijven doorvertellen."