Sekteconsulent bezorgd over jongste 'Ruinerwold-kinderen'

sjoukje drenth-bruintjes
Sjoukje Drenth-Bruintjes is gespecialiseerd in sektes en hersenspoeling © RTV Drenthe / Ineke Kemper
Het is onverstandig om vader Gerrit Jan van D. van het boerderijgezin Ruinerwold na zijn vrijlating weer bij zijn vijf jongste kinderen te laten wonen. De kans op herhaling van zijn gedrag, met het hersenspoelen van zijn kinderen, is dan levensgroot aanwezig. De vijf jongvolwassenen dreigen dan weer slachtoffer te worden van de dwangmatige levensstijl van hun vader, afgesloten van de boze buitenwereld.
Daarvoor waarschuwt sekteconsulent Sjoukje Drenth-Bruintjes. Zij begeleidt als exitcounseler slachtoffers die jarenlang gehersenspoeld zijn. De kinderen van Gerrit Jan van D. hebben hun leven lang ook blootgestaan aan 'destructieve controletechieken', zei ze vanmiddag in het Radio Drenthe-programma Cassata.

Grote kans op herhaling

"En als je niet oppast, vervalt Gerrit Jan van D. weer in herhaling, want hij heeft nog altijd veel invloed op hun denken, doen en voelen. Het deskundigenrapport van het Pieter Baan Centrum bevestigt dat", aldus Drenth-Bruintjes.
Daarmee onderschrijft de sektedeskundige de indringende waarschuwing, die de vier oudste kinderen van Van D. anderhalve week geleden voor de Asser rechtbank lieten horen in een slachtofferverklaring. De drie oudere broers en zus zijn bang dat, als hun vader definitief niet vervolgd wordt voor zijn misdragingen, Gerrit Jan straks vrij is om met de jongste vijf herenigd te worden. Met het gevaar dat zij opnieuw ten prooi vallen aan zijn zwarte kijk op de wereld, en buitengesloten worden.
De vier oudsten willen dat hun broertje en zusjes zich als individuen verder kunnen ontplooien, buiten de invloedssfeer van hun vader. En ze willen ook graag dat ze als kinderen onderling contact met elkaar houden. Maar ze zijn bang dat het prille contact tussen hen weer wegvalt, als vader weer 'de baas over ze wordt'.

Nooit 'nee' tegen hem zeggen

"Afgelopen jaar zijn ze enorm veranderd. Ze gedragen zich opener en vrijer in de wereld. Maar één ding is nog altijd hetzelfde, namelijk hun relatie en gedrag naar Gerrit Jan toe: ze zullen nooit het woord 'nee' tegen hem zeggen, omdat ze hem altijd nog als Prime Father zien. Ze hebben nooit geleerd dat 'nee' zeggen kan en mag, en dat het onbestraft blijft omdat het gewoon kan en mag", aldus de vier oudsten in de slachtofferverklaring.
Nu bijna anderhalf jaar zonder zijn directe aanwezigheid hebben de negen kinderen van Van D. elkaar hervonden. Maar de hereniging is kwetsbaar, zeggen de oudste vier, en terugkeer van vader Gerrit Jan naar de jongste vijf zal de hereniging hoe dan ook beïnvloeden, en onder druk zetten, zo vrezen zij.

Donderdag uitspraak rechtbank

De rechtbank doet donderdag uitspraak in de zaak van hoofdverdachte Gerrit Jan van D. (69). Hij hield zijn zes jongste kinderen vanaf 2010 tot oktober 2019 verborgen in een afgelegen boerderij in Ruinerwold. Daarvoor deed hij dat in Hasselt, Zwartsluis en Meppel. Zijn drie oudste kinderen wisten het gezin te ontvluchten, voordat Van D. in Ruinerwold belandde met de jongste zes. De 'aartsvader', die zijn eigen geloof predikte, wordt verdacht van jarenlange vrijheidsberoving van zijn negen kinderen, van mishandeling en van seksueel misbruik van de twee oudste kinderen.
Maar de kans dat er na anderhalf jaar strafrechterlijk vooronderzoek ook een strafproces tegen Van D. komt is klein. Volgens zijn advocaten, deskundigen van het Pieter Baan Centrum én ook het Openbaar Ministerie heeft de man, als gevolg van een zware beroerte vier jaar geleden, eigenlijk geen kans op een eerlijk proces. Hij heeft er onherstelbare hersenschade aan overgehouden, waardoor communiceren nauwelijks mogelijk is met hem. Daardoor kan Van D. zich onvoldoende verweren tegen alle beschuldigingen. Het OM vindt dan ook dat de zaak niet-ontvankelijk verklaard moet worden, aangezien er volgens het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens geen 'fair trial' mogelijk is.

Vijf jongsten loyaal aan vader

Als de rechtbank komende donderdag definitief besluit de zaak tegen Van D. om die reden te stoppen, komt de aartsvader van Ruinerwold vrij en mag hij doen en laten wat hij wil. Ook zijn jongste vijf kinderen - die nog altijd loyaal zijn aan hun vader - mogen dan ook weer samen met hem gaan wonen. Die wens hebben ze al uitgesproken. En hoewel de drie oudste broers en zus dat willen voorkomen, hebben de jongsten dat recht. "Het zijn vrijdenkende jonge volwassen mensen, met een eigen wil. Het is hun vrije keuze", vindt het OM.

'Eigen vrije wil is er niet'

Volgens sektetherapeute Sjoukje Drenth-Bruintjes is het een 'misvatting', dat de vijf jongsten een eigen wil zouden hebben. Ze vindt dat het OM daar veel te makkelijk over denkt. "Die eigen vrije wil is er niet, door jarenlange regels van het gesloten, manipulatieve systeem, waarin ze hebben geleefd. Ze zitten daarin nog altijd in zekere zin opgesloten. Niet achter tralies, maar in hun hoofd. Dat komt door het jarenlang manipuleren door vader, ze staan nog altijd onder zijn invloed. En ook al zegt hij misschien niets, zijn fysieke aanwezigheid is al genoeg om weer in het oude gedrag te vervallen."
Drenth-Bruintjes is al zo'n twintig jaar actief als zogeheten exitcounselor en is gespecialiseerd in hersenspoeltechnieken. Zomaar van die controletechnieken loskomen, omdat je anderhalf jaar van de gewone wereld hebt kunnen proeven terwijl vader in de gevangenis zat, daar is volgens haar geen sprake van.
Tekst gaat verder onder het kader:

Hoe zat het ook alweer?

De familie Van D. woonde zo'n tien jaar afgezonderd van de maatschappij in een boerderij aan de Buitenhuizerweg in Ruinerwold. Gerrit Jan van D. woonde daar met zes van zijn kinderen. De moeder was eerder al overleden; drie oudere kinderen hadden al gebroken met de familie. Zij woonden nooit in Ruinerwold. Het gezin woonde eerder in Meppel, Staphorst, Zwartsluis en Hasselt.
De politie doet uiteindelijk in oktober 2019 een inval in de boerderij, nadat zoon Jan Zon contact zoekt met inwoners van het dorp. Hij was meerdere keren in café De Kastelein. De eigenaar seint uiteindelijk de politie in, waarna de bal begint te rollen. Het gezin wordt uit de boerderij gehaald, vader Gerrit Jan van D. wordt opgepakt, evenals huurder en klusjesman Josef B. die het gezin van boodschappen voorzag en de boerderij opknapte.
Sekteconsulent bezorgd over jongste Ruinerwold-kinderen

Interventie nodig

De counselor hoopt dat de kleine anderhalf jaar waarin de jongste vijf vooral fysiek 'los van vader' zijn geweest, ze wel goed hebben kunnen 'proeven van hun vrijheid'. "Maar je leest ook in de slachtofferverklaring van de vier oudsten, dat ze nog steeds vinden dat vader Gerrit Jan de Messias en de Prime Father is en alles beter weet. Als je na anderhalf jaar daar nog steeds zo instaat, betekent dit wel dat je nog lang niet vrij bent in je doen en laten."
Volgens Drenth-Bruintjes is daarvan loskomen ook erg moeilijk. "Als er geen goede interventie is, dan komen ze daar ook niet meer los van", legt ze uit. "Ook al zou die man nooit meer in hun buurt komen. Het zit in hun hoofd. Je moet heel goed met ze communiceren, op speciale wijze, om ze los te weken." Hoelang zo'n proces van loskomen kan duren is moeilijk te zeggen, volgens de exitcounceler. "Er zijn mensen die bij mij in de praktijk komen, en na twintig jaar nog zeggen dat ze moeite hebben om relaties aan te gaan."

'Onmenselijk om te zeggen dat je je vader niet mag bezoeken'

Straks de jongste vijf gewoon weer met vader laten samenwonen in één huis, is volgens Drenth-Bruintjes dus uit den boze. Maar helemaal de band met hem verbreken, dat gaat haar te ver. "Het is onmenselijk om te zeggen dat je je vader niet mag zien, of bezoeken. Maar met hem in een huis wonen, dat is een ander verhaal. Dat is niet wijs om te doen, ook al willen ze dat zelf graag. Alleen moet je ze daarvoor behoeden, want zijzelf zien het gevaar niet. Dat kun je ze ook niet kwalijk nemen, ze weten gewoon niet beter en hebben geen idee hebben van de ernst van de situatie."

Wettelijke lancune

Wie zeker een idee zou moeten hebben van de ernst van de situatie is de rechtbank, vindt Drenth-Bruintjes, en ook het Openbaar Ministerie. Alleen beschikken die volgens de therapeute 'helaas niet' over wettelijke middelen.
"Het is wettelijk nog altijd niet geregeld dat je kunt ingrijpen in dit soort zaken, waarbij slachtoffers lange tijd gehersenspoeld zijn. Dat zit me al jaren dwars. Justitieminister Opstelten heeft ooit beloofd iets te doen aan de lancune in de wet. Maar daar is het bij gebleven. D'r is niks veranderd. We leven in een vrij land, waarin volwassenen vrij zijn hun eigen keuzes te maken. Maar als die slachtoffer worden van sektes, of hersenspoelen, dan is er wettelijk niets voorhanden waarmee je kunt sturen, om ze weer op het goede spoor te krijgen."

'Blijf met ze communiceren'

De counselor hoopt dat de kinderen ooit zullen loskomen van aartsvader Gerrit Jan van D. "Ik hoop dat ze ooit vrij kunnen leven, en vrij kunnen denken. En vooral de oudste kinderen kunnen daar een belangrijke rol in spelen. Als zij goed blijven communiceren met hun jongere broer en zusjes, contact blijven zoeken, en goed op hun inpraten, dan komt er een zeker moment dat het lukt."
Sjoukje Drenth-Bruintjes roept de vier oudste kinderen dan ook op om vooral informatie te verzamelen, desnoods bij haar, hoe ze het beste met hun jongere broer en zusjes kunnen communiceren. "Om zo te voorkomen dat de gebeurtenissen zich herhalen."
Het hele gesprek in Cassata met exitcounseler Sjoukje Drenth-Bruintjes is hier terug te luisteren.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.