Emmen start proef met jeugdondersteuners bij huisartsen

Tegelijkertijd moet de pilot helpen de immer oplopende kosten voor jeugdzorg te drukken. Tegen het einde van het jaar valt de beslissing of er meer jeugdondersteuners binnen de gemeente worden ingezet, aldus wethouder Robert Kleine.

Huisartsen zijn belangrijke doorverwijzers naar professionele hulp. "Ouders komen met hun kind bij de dokter als die bijvoorbeeld niet goed in zijn vel zit", aldus Kleine. Voor een huisarts is dit uiteraard geen specialisatie. "Dus als die het probleem niet kan verhelpen, verwijst hij of zij door."

Tijd speelt hierin ook een rol. "Een huisarts heeft maar tien minuten tijd voor een consult. Terwijl het soms net even een kwestie is van doorpraten met ouder en kind." Niet in alle gevallen blijken de problemen dan zwaar te zijn. "De praktijkondersteuner kan meer de diepte in en wellicht een lichtere vorm van hulp bieden."

De jeugdhulp is en blijft voor vele gemeenten een zorgenkindje sinds het rijk deze taak in 2015 overhevelde naar de gemeente. In de afgelopen zes jaar zijn de kosten gestegen. Landelijk is er sprake van een tekort van ongeveer anderhalf miljard euro.

Emmen gaf in 2015 31 miljoen euro uit aan jeugdhulp. Van dat bedrag kwam 30,1 miljoen vanuit het rijk en negen ton voor eigen rekening. De cijfers over 2020 zijn nog niet definitief, maar Kleine verwacht dat de kosten voor afgelopen jaar uitkomen op 38,5 miljoen. De landelijke overheid draagt over 2020 34,4 miljoen euro bij. De kosten zijn dus niet alleen gestegen, de gemeente zelf moet steeds meer bijplussen, aldus de wethouder.

Anders dan de landelijke trend vormt het aantal jongeren dat een beroep doet op zorg geen stijgende lijn. In 2015 waren dat 2962 cliënten, over 2020 klopten rond de 2950 aan. Het aantal kinderen blijft relatief hetzelfde en toch stijgen de kosten.

"Voor een deel komt dat doordat we voorheen een beetje vergeten zijn dat kinderen soms gewoon kinderen zijn. Gedragsafwijkingen horen daar ook bij. Maar een kind van tien dat bijvoorbeeld door het huis stuitert hoeft niet per se meteen ADHD te hebben. Het kan een fase zijn waar hij of zij even doorheen gaat. In het verleden werd er wellicht te snel een te zwaar stickertje op dergelijke gevallen geplakt en belandde een kind in de zwaardere hulpverlening."

Tegenwoordig houdt de gemeente wat dat betreft meer de vinger aan de pols, aldus Kleine.

Niet alleen moet worden voorkomen dat een kind een (te) zwaar traject met allerlei psychologen en gedragsdeskundigen ingaat, maar kan ook kostenbesparend werken op de peperdure jeugdhulp. "De analyse moet scherper om onnodig doorverwijzen te voorkomen."

Naast de jeugdondersteuners zoekt de gemeente ook op andere manieren om gerichtere hulp te bieden. Er loopt momenteel ook een pilot met Sedna op twee scholen in Nieuw-Amsterdam, waar samen met het onderwijs en een gezinscoach gekeken wordt naar de behoeftes van kinderen.

Een ander traject is de Moeders Van Nu, waarbij vrouwen die zich in een moeilijke situatie bevinden begeleid worden tijdens de zwangerschap en de eerste periode na de geboorte.

In een onderzoek naar jeugdhulp in opdracht van het rijk, gaven de opstellers van het rapport een winstwaarschuwing mee: lichte hulp biedt niet altijd uitkomst: "In het rapport constateert men dat deze lichte vormen niet altijd effectief zijn en dat de problematiek weerbarstig is. Het is lastig te voorspellen welk kind baat heeft bij welke interventie en of kinderen later alsnog gebruik gaan maken van zwaardere jeugdhulp."

Wethouder Kleine kan daar niet zoveel mee. "Eenheidsworst bestaat niet als het op jeugdhulp aankomt. Het blijft mensenwerk, waarbij een score van 100 procent niet realistisch is. De wereld is nou eenmaal niet maakbaar."