Borstlap: Onderzoek erkenning en waardering Srebrenica-veteranen

In Potocari is een tentoonstelling over de gebeurtenissen in 1995 (Rechten: Herinneringscentrum Kamp Westerbork)
In Potocari is een tentoonstelling over de gebeurtenissen in 1995 (Rechten: Herinneringscentrum Kamp Westerbork)
ASSEN/DOORN - Hoe staat het met de erkenning en waardering van Dutchbat III-veteranen die werden uitgezonden naar Srebrenica? Als het aan voormalige Raad van State-lid Hans Borstlap ligt, wordt dat een van de belangrijkste vragen in een onderzoek naar de gevolgen van de uitzending in voormalig Joegoslavië.
Bijna 23 jaar nadat de enclave viel, kampt een aantal veteranen, die onder meer gelegerd waren op de Johan Willem Frisokazerne in Assen, nog met (psychische) problemen. Defensie gaf begin van dit jaar opdracht voor de start van een onderzoek dat moet leiden tot een zorg- en ondersteuningsadvies.

Lees meer: Er had 23 jaar geleden al zoveel meer moeten gebeuren

Hans Borstlap adviseert ook onderzoek te doen naar het bijzondere karakter van de missie in Srebrenica in vergelijking tot andere operaties. De uitkomsten moeten een les voor de toekomst zijn.
De val van de moslimenclave in de zomer van 1995 ligt nog steeds gevoelig. Militairen van Dutchbat III strijden al jaren voor eerherstel, omdat de missie die zij hadden onuitvoerbaar was. Bij thuiskomst werden de militairen overladen met verwijten, omdat ze niets gedaan zouden hebben tegen de massamoord.

Wat gebeurde er in 1995?

Troepen van de Bosnisch-Servische generaal Mladic brachten in juli 1995 zeker 8.000 moslims om het leven, tijdens gevechten maar vooral bij massale executies. Dat gebeurde ondanks de aanwezigheid van een bataljon Nederlandse VN-militairen die op een humanitaire missie waren: Dutchbat.
Dutchbat had een zogenoemde 'veilige zone' ingesteld in Srebrenica. Toen de stad op 11 juli 1995 viel en werd overgenomen door het Bosnisch-Servische leger van Mladic, werden tienduizenden moslimvluchtelingen opgevangen in de zogenoemde 'mini-veilige zone' die Dutchbat rondom haar compound had ingesteld.
Ook ving Dutchbat vijfduizend vluchtelingen op in haar eigen compound, waaronder die ongeveer 350 mannen en jongens.

35 graden, geen water

De omstandigheden in de mini-veilige zone waren "erbarmelijk", stelt het hof. "Het was 35 graden en er was bijna geen water." Konvooien van de Verenigde Naties (VN) werden niet doorgelaten, dus er was geen uitzicht op verbetering. Daarom hebben de VN en de Nederlandse staat besloten te evacueren. Ook binnen de compound was nauwelijks water en voedsel.
Die evacuatie is overlegd met de Bosnisch-Servische generaal Mladic. De Bosnische Serven stuurden op 12 juli de eerste bussen voor de evacuatie. Vrouwen en kinderen mochten gaan, mannen werden door de Boschnische Serven uit de rij gepikt om hen te screenen op oorlogsmisdaden. Later is vastgesteld dat ongeveer zevenduizend mannen niet zijn gescreend, maar zijn geëxecuteerd.

Lees meer: Video: deze beelden van Srebrenica gingen de hele wereld over

De onderzoekers, die nog aangewezen moeten worden, moeten wat Borstlap betreft niet op zoek gaan naar nieuwe politieke en militaire feiten of omstandigheden, omdat het waarschijnlijk weinig nieuwe informatie oplevert. De voorverkenning van Hans Borstlap, die te vinden is op de site van het ministerie van Defensie, wordt gebruikt voor een definitieve onderzoeksopdracht. Het daadwerkelijke onderzoek duurt 1 tot 1,5 jaar.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.