​De zaak Sharleyne: overweldigend bewijs of onduidelijkheid troef?

Vandaag eist het OM een straf tegen Heleen J. (tekening: Annet Zuurveen)
Vandaag eist het OM een straf tegen Heleen J. (tekening: Annet Zuurveen)
ASSEN/HOOGEVEEN - Welke straf eist de officier van justitie vandaag tegen Heleen J., de moeder van de 8-jarige Sharleyne? Het Openbaar Ministerie denkt dat ze haar dochter in juni 2015 heeft gewurgd en daarna naar beneden gegooid, van de tiende verdieping van flat De Arend in Hoogeveen.
Het bewijs is overweldigend; dat is de stellige overtuiging van advocaat Sébas Diekstra, die vader Victor Remouchamps bijstaat als slachtoffer in de ‘zaak Sharleyne’. Het kan volgens de twee niet anders dan dat Remouchamps’ ex Heleen J. hun dochter heeft gedood.
RTV Drenthe houdt vandaag weer een liveblog van de rechtszaak bij.
Lees meer: Victor Remouchamps: Met deze pijn valt niet te leven Diekstra zit waarschijnlijk op dezelfde lijn als het Openbaar Ministerie (OM), dat nu zeker van zijn zaak lijkt, in tegenstelling tot 2015. De moeder ging toen vrijuit, omdat er volgens datzelfde OM niet genoeg bewijs was.
Maar hoe zit het nu met dat bewijs? Hoe zeker is het dat de 38-jarige Heleen J. haar eigen dochter heeft gedood? Na drie zittingsdagen in de rechtbank, waarop J. is gehoord, deskundigen aan het woord zijn geweest en het dossier is besproken, lijkt bijna alles op meerdere manieren te verklaren en wijst niets direct in de richting van moeder Heleen.

Zwijgen

Ruim twee jaar lang zwijgt Heleen J. over wat er volgens haar is gebeurd in de nacht van 8 juni 2015. Ze praat niet met de politie. Pas in oktober vorig jaar - ze zit net weer vast – vertelt J. bij de rechter-commissaris van de rechtbank in Assen over haar herinneringen. Ze werd wakker die nacht, voelde het tochten in haar kamer, ging uit bed en ontdekte dat Sharleynes bed leeg was en haar slaapkamerraam helemaal open stond. Ze zocht in huis, keek op de galerij en daarna over de reling. “Toen zag ik haar liggen. Daarna werd alles zwart”, aldus de Hoogeveense.
Lees meer: 'Het is zo frustrerend dat ik me niks meer kan herinneren' Tijdens de rechtszaak blijkt dat ze haar ouders, een buurman en een kennis uit de flat al in 2015 datzelfde verhaal heeft verteld. Bij de politie zweeg ze op aanraden van haar advocaat. Ze was vlak na de val van haar dochter veel te emotioneel om te praten, legt ze in de rechtszaal uit. Ze besluit zich definitief stil te houden als de rechercheurs haar suggestieve vragen stellen en in haar ogen de feiten verdraaien.
Als ze bij de rechter-commissaris en in de rechtszaal helemaal geen verklaring had afgelegd, dan zou de rechtbank dat mee kunnen nemen in het bewijs tegen haar. Dat gebeurt vaker bij zaken die ‘schreeuwen om een verklaring’, zoals dat heet. Als de verdachte dan niks zegt, draagt dat bij aan de overtuiging dat hij of zij schuldig is. Dat is nu niet het geval.

Bovenbuurman

Het politieonderzoek van vlak na de val verdient geen schoonheidsprijs. Een verklaring die een bovenbuurman destijds zegt te hebben afgelegd, is onvindbaar. Sterker nog: ondanks intern onderzoek heeft de politie niet kunnen achterhalen welke agenten destijds bij de man aan de deur zijn geweest. Er zijn geen lijsten bijgehouden van welke flatbewoners tijdens het buurtonderzoek zijn gehoord en door wie.
Daardoor rijst de vraag of de man destijds wel écht verklaard heeft wat hij nu beweert: dat hij Heleen J. en Sharleyne ’s nachts heeft horen praten, kort erna een doffe knal hoorde en tien minuten later iets langs de reling naar beneden hoorde vallen dat klonk als een vuilniszak.
Lees meer: Politie liet steken vallen in zaak Sharleyne Hoorde de man het destijds echt of komt hij er pas in 2017 mee, omdat zijn herinneringen zijn gekleurd door alle media-aandacht voor de zaak, zoals J.’s advocaat Paul van Jaarsveld denkt? Bij maatschappelijk werk praat de bovenbuurman in 2015 al wel over de val van Sharleyne, dat is vastgelegd. Maar nergens blijkt dat hij dan ook het vuilniszakverhaal heeft verteld.
Een buurman van Heleen J.’s ouders is een tijd lang een collega van haar bovenbuurman. Hij verklaart bij de rechter-commissaris dat de bovenbuurman hem niks heeft verteld over geluiden die hij in de nacht van 8 juni 2015 zou hebben gehoord. Hij heeft de flatbewoner nog speciaal naar de situatie die nacht gevraagd tijdens een gezamenlijke autorit naar het werk. Uit geluidsonderzoek in de flat, dat vorige maand nog is gedaan, blijkt wel dat de bovenbuurman in theorie stemmen vanuit de toenmalige woning van J. en Sharleyne gehoord kan hebben.

Drie scenario’s

Dat het raam van Sharleynes kamer open stond, zoals een politieman vastlegt als hij in de nacht van de val bij de flatwoning komt, kan betekenen dat Sharleyne er zelf is uitgeklommen. Iets wat ze overdag wel vaker deed volgens moeder Heleen J. en haar opa en oma. Er stond een poppenhuis in haar kamer dat ze als opstapje gebruikt kan hebben.
De mogelijke scenario’s die het OM heeft onderzocht: zelfmoord, een ongeluk (eventueel door slaapwandelen) en een misdrijf zijn alle drie niet helemaal uit te sluiten. Dat de buurmannen die Sharleyne vinden Heleen J. kort na de val over de reling zien kijken, kan passen bij een misdrijf waar zij de hand in heeft gehad. Maar het kan net zo goed passen bij haar eigen verklaring, die een ongeluk, een andere dader of zelfmoord niet uitsluiten. Het laatste lijkt wel erg onwaarschijnlijk, omdat Sharleyne volgens vrijwel iedereen een vrolijk meisje was.
Lees meer: Zelfmoord Sharleyne onwaarschijnlijk: 'Ze was een vrolijk meisje' Dat Heleen J. vlak na de val van haar dochter eerst naar het appartement van een vriend op de tweede etage gaat en daarna met twee biertjes op zak rechtstreeks naar haar auto loopt in plaats van naar Sharleynes lichaam, lijkt gek. Maar is het bewijs dat zij Sharleyne heeft vermoord? Het kan ook bij haar eigen verklaring passen.
Zijn haar drankgebruik of de ruzie die ze de avond ervoor met Sharleyne had een motief om haar om het leven te brengen? En het briefje naast het bed van het 8-jarige meisje waarop ze ‘Mama, ik haat je’ en ‘Liefste’ had opgeschreven? Het blijft onduidelijk.

Geen duidelijkheid over het letsel

Volgens de Belgische forensisch deskundige in opleiding Dingeman Rijken, die het eerste NFI-rapport over de doodsoorzaak van Sharleyne beoordeelt, wijzen halsletsel en puntbloedingen in de ogen erop dat het meisje is gewurgd. Een forensisch patholoog van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI), die Sharleynes lichaam in 2015 zelf onderzoekt, zegt dat al het letsel door de val kan worden verklaard. Een tweede NFI-patholoog, die op verzoek van de rechtbank eerder dit jaar beide onderzoeken met elkaar vergelijkt, sluit zich aan bij haar Nederlandse collega.
Lees meer: Nieuwe deskundige: Sharleyne leefde nog toen ze viel Opmerkelijk: de vrouwen gaan al jaren mee op hun vakgebied. Ze hebben een schat aan ervaring, terwijl Rijken zijn opleiding nog niet heeft afgerond. Ook opvallend: het Openbaar Ministerie volgt in vrijwel alle strafzaken de conclusies van het NFI, maar in deze zaak heeft het tot nu toe de verklaring van de minder ervaren Belg het zwaarst meegewogen.
Het OM is via de Landelijke Deskundigheidsmakelaar van de politie bij Rijken terechtgekomen. Waarom het heeft gekozen de man in opleiding te laten benoemen tot deskundige en niet iemand met meer ervaring, wil het OM desgevraagd niet zeggen. Morgen wordt er tijdens het requisitoir wat over gezegd, meldt een woordvoerster.
Kortom: de meningen van de deskundigen over de oorzaak van cruciale verwondingen verschillen, waardoor ook daarover geen zekerheid is. Een bewegingsdeskundige heeft eveneens geen zekerheid kunnen geven over de val. Niet die van Sharleyne zelf en niet die van haar knuffel, die vlak bij haar op de grond lag.

Moddergooien

Vader Victor Remouchamps zegt dat zijn ex slecht voor hun dochter zorgde. Hij deed meerdere zorgmeldingen bij het Centrum Jeugd en Gezin (CJG). Ook woningbouwvereniging Domesta deed er één. Heleen J. heeft toegegeven dat ze fouten heeft gemaakt, door onder meer veel te drinken en Sharleyne ’s avonds alleen te laten.
De zorgen bij het CJG nemen de maand voor Sharleynes overlijden toe, omdat J. en Remouchamps beide niet langer willen meewerken met de hulpverlening. Maar is dat een aanwijzing voor moord of doodslag? Wel loopt als een rode draad door het dossier dat de twee elkaars bloed wel konden drinken.
Lees meer: Moeder Sharleyne: Zo praat je toch niet over je kind? Het Openbaar Ministerie gaat vandaag waarschijnlijk een gevangenisstraf eisen. J.’s advocaat Van Jaarsveld vraagt naar verwachting vrijspraak. De grote vraag is of de rechtbank het bewijs net zo overweldigend vindt als advocaat Sébas Diekstra haar vrijdag voorspiegelde. Het antwoord volgt over een aantal weken.
Volg vanaf 9.00 uur het liveblog voor een live-verslag van de laatste zittingsdag.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.