Zonnepark-planoloog: Niet paniekerig doen als het niet meteen helemaal goed gaat

De plannen voor zonneparken schieten als paddenstoelen uit de grond (Rechten: RTV Drenthe)
De plannen voor zonneparken schieten als paddenstoelen uit de grond (Rechten: RTV Drenthe)
HOOGEVEEN - Het hoge tempo waarin plannen voor zonneparken zich aandienen, zorgt voor verwarring bij burgers en gemeenten. Ruimtelijk planoloog Christian Zuidema pleit ervoor eerst meer duidelijkheid te scheppen in de regels en voorwaarden.
De gemeente Midden-Drenthe neemt voorlopig geen besluiten meer over de aanvragen, ook Borger-Odoorn heeft een rem gezet op nieuwe plannen, De Wolden laat geen commerciële ontwikkelaars toe en Hoogeveen heeft te maken met boze burgers die een groot zonnepark bij Alteveer niet zien zitten.
De uit Hoogeveen afkomstige Christian Zuidema is als planoloog gespecialiseerd in energietransitie bij de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Hij kent de plannen voor een 80 hectare groot zonnepark aan de Trekgatenweg bij Alteveer, al is het niet in detail.

Leren van de praktijk

"Ik weet dat een heel aantal mensen daar er niet zo vrolijk van wordt. En ik kan me er iets bij voorstellen. Als gemeente moet je daar niet paniekerig over doen", zegt Zuidema. "Het feit dat dit net niet helemaal gaat zoals de gemeente wil, is op zich niet zo erg, want daar kan ze van leren. Maar dat moet de gemeente dan wel doen."
De energietransitie heeft volgens Zuidema nog een lange weg te gaan. Zeven procent van de energievoorziening in Nederland is tenslotte nog maar duurzaam. Zuidema: "Als we nu al zien wat de impact is van windmolenparken en de opkomst van zonnepanelenparken, ja dan staat er nog heel veel te gebeuren."
Lees meer: Tweestrijd boeren bij komst zonnepark naar Alteveer
Niet alleen meeprofiteren
De omgeving moet in elk geval in de planvorming worden betrokken, stelt Zuidema. "Het gaat niet eens om puur mee te profiteren, want dan krijg je al snel het gevoel dat je wordt afgekocht. Het gaat er ook om dat je serieus wordt genomen, dat jij daadwerkelijk een stem hebt en dat je - daar waar een keuze wordt gemaakt - ook de de voordelen van kan hebben."
Hoewel de energietransitie procentueel niet snel gaat, is de ontwikkeling van zonneparken wel in een stroomversnelling geraakt. Zuidema ziet dat ook: "Het gaat belachelijk snel. En dat is aan de ene kant goed nieuws. Alleen het gaat zo snel dat de overheden het moeilijk hebben alles bij te sloffen op het gebied van beleid en regelgeving. Ze willen dat wel goed doen, maar weten eigenlijk nog helemaal niet wat goed doen inhoudt."

Regels niet dichttimmeren

De overheid is aan het leren, zegt Zuidema. Maar de regels dichttimmeren vindt hij niet goed: "Zonnepanelen hebben het voordeel dat ze goedkoop zijn en het vrij gemakkelijk is om mee te kunnen doen. Je wilt daarom ruimte laten aan corporaties en kleinere bedrijven om ook wat te kunnen doen of mee te kunnen doen met zo'n park. En als je alles dichtspijkert, verdwijnt die ruimte ook."
Anderzijds moet je ook niet alles loslaten. "Gemeenten en provincies moeten wel heel actief met projectontwikkelaars en gemeenschappen in gesprek gaan om ervoor te zorgen dat het goed gaat met de spreekwoordelijke bloemen die opkomen. Als je alles loslaat dan krijg je wildgroei."

Duidelijke spelregels

"Je zou wel duidelijkheid willen hebben in de spelregels. Onder welke voorwaarden willen we zonneparken hebben? Hoe zorgen we ervoor dat een deel van het rendement in de gemeenschap terug valt, dat mensen kunnen meedoen? En hoe zorgen we ervoor dat de landschappelijke inpassing enigszins prettig is en dat omwonenden daar enige stem in hebben? Die punten leveren op dit moment strijd op."
"De clou is dat gemeentes wel met elkaar moeten communiceren", vervolgt Zuidema. "In de praktijk is dat lastig. Je hebt te maken met gemeenteraden die hun eigen accenten willen leggen. Maar de provincie kan er in de omgevingsvisie wel wat over kan zeggen. Niet dat in die visie staat waar wel en niet zonneparken mogen, maar wel dat dat gemeenten zich moeten houden aan spelregels. En dat kan ook onderling overleg betekenen. Het Rijk gaat zich er in elk geval niet mee bemoeien."

Weerstand voorkomen

Op dit moment zijn de discussies volgens de planoloog nog niet zo heetgebakerd. "Maar als je het niet goed regelt, heb je over een paar jaar die discussies wel. Dan gaan we dezelfde kant op als met de windparken: je krijgt weerstand en voor je het weet, zegt de burger: 'Wat moeten we met die energietransitie?' En dat is een no-go, want we zullen hem nodig hebben en als we het slim doen, gaan we er nog van profiteren ook."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.