Eerste grote expositie over Tjerk Vermaning in Drents Museum

ASSEN - In de jaren '80 was er al eens een kleine expositie in het Drents Museum. Daarna moest hij het met een enkele vitrine doen. Maar vanaf dit weekend is er een grote expositie over de markante en omstreden amateurarcheoloog Tjerk Vermaning.
De titel,
, verwijst naar de rechtszaken die wetenschappers in de jaren '70 tegen hem voerden. Zij wilden aantonen dat veel vuistbijlen die hij had gevonden vervalsingen waren. Het gerechtshof sprak Vermaning in 1978 vrij van oplichting. Toch stelden wetenschappers later alsnog vast dat een deel van zijn vondsten vals was.

Markante Drent

Het Drents Museum wijdt juist nu een expositie aan Vermaning, omdat het aandacht wil besteden aan markante Drenten. Blueszanger Harry Muskee ging hem voor. Conservator archeologie Wijnand van der Sanden: "Vermaning is een goede tweede kandidaat. Daarnaast wilde het locatietheatergezelschap de PeerGrouP aandacht aan hem besteden, omdat zijn leven een heel dramatisch verhaal is. Daar hebben we een combinatie mee gezocht."
Lees meer: Voorstelling Tjerk Vermaning op plek omstreden vondsten Volgens Van der Sanden komt het dramatische bij de expositie vooral tot uiting in de vele uitspraken die er van Vermaning in de media verschenen: "Hij is heel optimistisch begonnen. Als je alle krantenberichten op een rij zet, dan spreekt er uit de eerste jaren blijdschap uit en al heel snel zie je hem positie bepalen tegen de wetenschap. Het begon met enthousiasme en eindigde in strijd. Op een gegeven moment had hij 'de piep uut' om zo maar te zeggen."

Televisietoren

Vermaning overleed in 1987, tien jaar na de tweede rechtszaak die tegen hem gevoerd werd. Inzet waren de vuistbijlen die hij in 1965 bij het Drents Museum had aangemeld. Hij zei dat hij ze had gevonden bij de televisietoren in Hoogersmilde. Het zou gaan om vuurstenen werktuigen die zo'n 50.000 jaar geleden door de Neanderthalers waren gemaakt.
Op de tentoonstelling staan die betwiste vondsten in een pilaar met de omschrijving Prijs bij Hoogersmilde. Op andere pilaren staan verduidelijkende teksten onder de kopjes: Alles valt op zijn plaats, Strijd om erkenning of Die stenen zijn echt zolang als ik leef.

Echte en valse

Behalve de valse Neanderthaler-werktuigen, zijn er ook echte en niet betwiste vuistbijlen op de expositie te zien. Dat maakt het er niet eenvoudiger op om een oordeel te vormen over Vermaning.
Van der Sanden: "Hij heeft in 1985 zijn collectie verkocht, onder andere aan het Drents Museum. Maar hij heeft ook op een beurs gestaan en hij zette kleine advertenties in de krant. Dat ging om echte vondsten. Het zijn stenen bijlen uit de nieuwe steentijd, maar ook nog een aantal oudere Midden-Paleolieten die echt zijn."

Borstbeeld

Het Drents Museum laat verder veel tv-beelden over Vermaning zien met zowel voor- als tegenstanders van de vervalsingstheorie. Ook is er een borstbeeld dat een kunstenaar maakte in opdracht van Ewold Horn. Horn had jarenlang een steentijdmuseum in Drouwenerzand en hielp Vermaning bij zijn rechtszaken.
Op de tentoonstelling in de voormalige Abdijkerk staat ook de Zundapp waarmee Vermaning de Drentse akkers afstruinde. Die brommer staat er tot 13 januari 2019 geparkeerd. Dan eindigt de expositie, maar zijn de vraagtekens rond de amateur-archeoloog waarschijnlijk nog altijd niet verdwenen.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.