Emmen zet niet zomaar een verwarde buurman uit huis

Natuurlijk, grenzen zijn er wel degelijk. “Als iemand echt een gevaar is voor zichzelf of de omgeving, dan grijp ik in. Dan volgt er overleg met een psychiater en kan zo iemand gedwongen worden opgenomen. Soms zijn er wekelijks wel een paar van dat soort gevallen”, vertelt Van Oosterhout.

Toch is er volgens de burgemeester ook een behoorlijk grijs gebied bij overlast. “Mag je bijvoorbeeld schreeuwen in je huis? Even de radio extra hard aan als je thuis komt van je werk? Ik vind dat we ook een beetje tolerant naar elkaar moeten zijn."

"Mijn gevoel is dat we steeds minder van elkaar tolereren, we worden steeds meer een aangeharkt land. Er lijkt minder begrip voor wat je afwijkend gedrag zou kunnen noemen.”

Bij de politie in Zuidoost-Drenthe is iemand fulltime bezig met verwarde mensen. Teamchef Lineke Bennema ziet een aantal oorzaken voor, wat ze noemt, een "stijgende tendens".

"We hebben als samenleving de lijn dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Dat werkt ook hierbij door. Maar ik sluit ook niet uit dat bezuinigingen in bijvoorbeeld de zorg een rol kunnen spelen.”

Bennema vindt wel dat politie, gemeente en hulpverleners goed samenwerken. “De lijntjes zijn heel kort. Via allerlei kanalen kunnen er signalen komen dat het niet zo goed gaat met iemand. Als overlastplegers openstaan voor hulp dan kan die zeker adequaat worden geboden. Maar de zogeheten zorgmijders, dat is wel een lastig probleem. Een zorgmijder die ernstige strafbare feiten pleegt wordt door ons zeker van de straat gehaald.”

In de praktijk moet er heel wat gebeuren om overlastplegers die geen hulp willen aanvaarden uit een buurt te kunnen halen. Inwoners van Emmer-Compascuum kunnen daarover meepraten. Maanden hadden buurtbewoners last van een verslaafde man. “Het ging echt fout toen deze man GHB ging gebruiken”, zegt Kevin Stoks, die in dezelfde straat woont.

Stoks, maar ook andere buurtbewoners, werden regelmatig bedreigd. Ook kregen ze te maken met vernielingen. De wijkagent was kind aan huis bij de verdachte, maar een echte oplossing kwam er niet. Uiteindelijk besloot de rechter dat de overlastpleger door de woningcorporatie uit zijn woning mocht worden gezet.

Daarmee was het probleem niet over. “De man trok in eerste instantie bij zijn moeder in, die hier ook in de wijk woont”, vertelt Stoks. Dat leidde tot grote frustratie in de buurt. “Heel begrijpelijk”, stelt burgemeester Van Oosterhout. Ook politiechef Bennema snapt het gevoel. “We zijn steeds aan het balanceren. We willen tegemoetkomen aan de buurt, ook met voldoende informatie, maar we willen ook in gesprek blijven met de veroorzaker.”

Van Oosterhout en Bennema zijn blij met de proef met een psycholance. Dat is een speciale ambulance die wordt ingezet om verwarde mensen te vervoeren naar een spoedpoli bij GGZ in Assen. “Een verward iemand hoort niet in een politiecel, maar moet hulp krijgen”, aldus Bennema.

De buurtbewoners in Emmer-Compascuum vinden dat ook. Het is nooit hun bedoeling geweest om hun overlast veroorzakende buurtgenoot uit zijn woning te laten zetten. “Wij zagen ook wel dat hij vooral hulp moest hebben”, blikt Kevin Stoks terug.

Burgemeester Van Oosterhout heeft de bevoegdheid om via een IBS (inbewaringstelling) iemand gedwongen te laten opnemen. “Mensen vragen wel eens: kunt u niet zorgen dat deze persoon hier weg gaat? Maar het is een dilemma. Aan de ene kant moet er iets gedaan worden aan het probleem van de klagers. Aan de andere kant: iemand die verward gedrag vertoont en niet open staat voor een behandeling, die kun je niet zomaar even uit z’n huis halen en opsluiten.”

Moet het dan echt fout gaan voordat de burgemeester ingrijpt? “Zo erg is het ook weer niet”, aldus Van Oosterhout. “Elk geval is weer anders, maar we houden dat altijd in de gaten.”