Terug van weggeweest in de Drentse natuur: de bever

In de natuur gebeurt van alles. Er komen nieuwe soorten bij en er sterven soorten uit. En er zijn soorten die na lange tijd weer terugkomen. In de serie terug van weggeweest lichten we één van deze soorten uit. Vandaag de bever.

De bever kwam tot in de zestiende eeuw bijna overal in Nederland voor. In onze provincie leefde hij op het Drents Plateau. De bever was een geliefd dier om op te jagen. Redenen hiervoor waren niet alleen zijn pels, maar ook was het vlees van de bever geliefd. Bevervlees mocht namelijk van de katholieke kerk tijdens de vastentijd gegeten worden, omdat het net als vis werd gezien als een waterdier.

Een andere reden waarom het grootste knaagdier van Europa werd bejaagd was bevergeil, een goedje dat uit de anaalklieren komt en werd gebruikt in geneesmiddelen en parfum. Tot slot zorgde de bever voor overlast omdat het vee van boeren de poten brak als ze in de ondergrondse holen van de bever stapten.

De laatste Nederlandse bever werd in 1826 gezien in Zalk. Het verhaal gaat dat een visser zo schrok van het waterdier dat hij hem een klap gaf. Daarmee was de laatste bever in Nederland gedood.

In de jaren ’80 zijn in Nederland voor het eerst weer bevers uitgezet. Dat gebeurde in de Biesbosch en Limburg. In het noorden werden in 2007 de eerste bevers uitgezet in de Hunze en het Zuidlaardermeer. “Er zijn eigenlijk twee redenen waarom dat is gedaan”, zegt boswachter Bertil Zoer van Het Drentse Landschap. “Bevers horen in Nederland thuis. Als mens hebben we ze uitgeroeid. Je moet er vraagtekens bij zetten of dat een goede keuze is geweest.”

Maar ook de herinrichting van het Hunzedal was een belangrijke reden om het knaagdier weer een plekje in Drenthe te geven. “Daarbij wilden we de natuurlijke processen een kans geven en daar is de bever geschikt voor. De bever zorgt voor meer biodiversiteit omdat ze het gebied ook voor andere dieren geschikter maken.”

Als voorbeeld hiervan noemt Zoer de otter. “We zagen dat er op plekken waar de bever was uitgezet ineens ook weer otters opdoken. Zij gingen in oude beverburchten wonen. Een otter maakt geen eigen hol, maar maakt gebruik van wat ze onderweg tegenkomen.”

Maar de otter is niet de enige soort die profiteert van de komst van de bever. Ook vissen en kikkers hebben er baat bij. “Bevers trekken takken onder water. Daardoor ontstaan er meer schuilplekken en kunnen ze zich beter verstoppen voor bijvoorbeeld reigers.”

De dertig bevers die in het Drenthe zijn uitgezet komen uit het Elbegebied in de voormalige DDR. De reden daarvoor was dat in dat gebied als enige nog een gezonde beverpopulatie zat. Inmiddels heeft het waterdier zijn plekje gevonden in Drenthe en zitten er zo’n 110 tot 125 in onze provincie.

“Dat is eigenlijk heel spontaan gegaan. Ze zitten op meerdere plekken in de Hunze en het Zuidlaardermeergebied waar ze zelf naartoe gezwommen zijn. Ook in de Drentsche Aa hebben ze een plekje gevonden”, aldus Zoer. De meeste bevers die hier zitten zijn familie van de uitgezette bevers. “We zijn er vrij zeker van dat er hiervan ook twee naar Friesland gezwommen zijn. En er is een nieuwkomer. We weten dat er ook eentje spontaan vanuit Duitsland hierheen is gezwommen.”

Hoewel de jacht op de bever inmiddels verboden is, wordt een bever in de natuur vaak niet heel oud. Een bever kan wel 25 jaar worden, maar de meesten worden niet ouder dan een jaar of zeven of acht. De grootste vijand van de bever is volgens Zoer het verkeer.

In Limburg is inmiddels niet iedereen zo blij meer met het succes van de bever. Daar mogen de dieren afgeschoten worden omdat ze teveel schade veroorzaken. Ook in Drenthe wordt goed in de gaten gehouden hoe de bevers zich gedragen.