Michiel heeft een oorlogstrauma: 'Niemand begreep me'

Michiel werd uitgezonden naar Irak en kwam terug met een trauma (Rechten: RTV Drenthe/Jeroen Kelderman)
Michiel werd uitgezonden naar Irak en kwam terug met een trauma (Rechten: RTV Drenthe/Jeroen Kelderman)
In Irak nemen militair verpleegkundige Michiel en z'n collega's in 1991 een verwaarloosd ziekenhuis over, vol met Koerdische vluchtelingen. Wat hij daar ziet, tekent hem voor de rest van z'n leven: "De helft van de kinderen ging dood."
Bij
wonen zo'n tien tot vijftien veteranen met een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Alleen de zwaarste gevallen kunnen hier terecht, mensen die de controle over hun leven volledig kwijt zijn. De woonvorm biedt de oud-militairen structuur en houvast. Thuisbasis Veteranen is dit jaar verhuisd van Assen naar Eelde. Op de dag van de opening vertelt RTV Drenthe het verhaal van een aantal bewoners.

'Ik functioneer niet in de maatschappij'

De 47-jarige Michiel uit Den Haag is 19 als hij in 1991 wordt uitgezonden naar Irak. Zes weken bleef hij daar, maar zijn leven zou nooit meer hetzelfde zijn. Het wordt zelfs zo erg dat hij niet meer op zichzelf kan wonen. "Ik kan in de burgermaatschappij niet meer functioneren", vertelt hij. "Ik liep vast in mijn werk en in mijn relatie. Tja, ik stortte gewoon in. Het lukte allemaal niet meer."
Oorlogsveteraan Michiel vertelt hoe zijn leven op de klippen liep
In mei 1990 lijkt er voor Michiel niets aan de hand. Hij vervult zijn dienstplicht met veel plezier. "Dat was een mooie tijd", weet hij nog. "Lang de leve de lol, veel zuipen… zoals iedereen dat tijdens z'n dienstplicht deed." Vlak voor het einde van die periode wordt hij uitgezonden.
De 19-jarige gewondenverzorger is er eigenlijk helemaal niet klaar voor. "Maar ik denk ook niet dat je daar echt klaar voor kunt zijn", beweert hij. De vliegreis naar het uitzendgebied is op zich al spannend genoeg. "We gingen via Turkije. Daar moesten we bij aankomst eerst onze wapens inleveren. Op dat vliegveld stonden allemaal bewapende Turkse militairen. Ik voelde me aardig bedreigd, zonder wapen. Doodeng."

De reis is niets vergeleken met wat Michiel nog te wachten staat. De militair gaat aan het werk op de kinderafdeling van een verwaarloosd ziekenhuis. "Er lagen kinderen die zichzelf hadden opgeblazen met explosieven die op straat lagen", vertelt hij kalm. Alle ellende gebeurt voor z’n ogen. "Dat verdriet. De helft van de kinderen in dat ziekenhuis ging dood."
Oud-militair Michiel vertelt wat hij meemaakte in Irak
De gebeurtenissen maken diepe indruk op Michiel: "Ik had nog niets van de wereld gezien." Terug in Nederland heeft hij moeite om zich aan te passen. "Je hebt gewoon het gevoel dat mensen je niet begrijpen."
Michiel kiest z'n woorden zorgvuldig. Hij is geen prater. Hij denkt na over z'n antwoorden. De veteraan vindt het ook moeilijk om onder woorden te brengen waar hij tegenaan loopt na z'n uitzending. Z'n ogen schieten heen en weer. "Ik kan het moeilijk uitleggen."
Na 'Irak' is Michiel er klaar mee. Hij verlaat het leger en probeert een andere baan te vinden. "Dat lukte allemaal niet. Dus toen ben ik terug in dienst gegaan en ben ik later beroepsmilitair geworden."

Michiel wil na Irak, verrassend genoeg, heel graag weer uitgezonden worden. Maar waarom? Na al die ellende in Irak zou je zeggen dat het wel mooi is geweest. "Ik had schuldgevoelens over Irak. Ik wilde het nu beter doen dan ik in gedachten had gedaan."
In 1996 werkt Michiel een half jaar in Bosnië op een militair kamp. "Dat was voor de eigen militairen. Ik wilde de bevolking helpen, maar dat mocht niet vanwege partijdigheid. Voor m'n gevoel heb ik niet dus niet veel kunnen betekenen."
Michiel verlaat na z'n uitzending het leger opnieuw en probeert z'n leven weer op te pakken. Maar dat gaat al snel niet goed. De gebeurtenissen van 1991 in Irak zitten hem enorm in de weg. Hij zoekt hulp bij de GGZ, bij andere instanties en bij individuele psychologen. "Er werd vooral naar het verleden gekeken, zoals naar je jeugd. Maar daar was niet zoveel mis mee. Niemand begreep me."
Hij heeft moeite om z'n leven op de rit te houden. "Ik was vaak ziek en kon baantjes maar heel kort vasthouden. Ik wist wel dat ik problemen had met Irak, maar niet dat ik PTSS had", herinnert Michiel zich.

'Alles valt ineens op z'n plek'

Michiel belandt in een caravan en wordt uiteindelijk pas in 2010 wakker geschud door z'n vader, die ook veteraan is en PTSS heeft. "Ik stortte echt in. M'n vader zei tegen mij: 'Je hebt PTSS. Je gaat er wat aan doen, je gaat in therapie'. Toen ging ik maar eens hulp zoeken."
In het traumacentrum valt ineens op z’n plek. Michiel wordt opgenomen bij de GGZ. Daar komt hij in contact met Erik Vels van Thuisbasis Veteranen. Michiel verhuist in 2014 naar Assen. Daar aan de Stationsstraat zit De Compound, de voorloper van Thuisbasis Veteranen. Hij voelt al snel dat dit de juiste stap is.
Michiel heeft PTSS en vertelt over zijn leven bij Thuisbasis Veteranen
Bij de veteranenopvang leert hij weer structuur te brengen in z'n leven. Maar dat is niet makkelijk. "Ik moet nog leren om dingen te ondernemen", vertelt hij. Michiel vindt zichzelf er nog lang niet klaar voor om op eigen benen te staan. "Ik zit hier nog wel een paar jaar hoor, denk ik." Een eigen huis ziet hij dus nog niet zitten. "Ik denk dat ik daar vereenzaam", zegt hij resoluut.
Michiels droomscenario is eenvoudig. "Ik hoop dat ik in de toekomst een auto heb die het goed doet, zodat ik naar m'n kinderen kan." Ineens verschijnt er een twinkeling in z’n ogen. Michiel heeft twee dochters uit een eerste relatie en drie zoons uit een tweede relatie. "M'n dochters zie ik één keer in de twee weken, de jongens één keer in de drie weken. Daar kijk ik altijd enorm naar uit."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.