Waarom zijn toelatingstesten pabo zo moeilijk? ‘Ze zijn er niet voor niets’

Stenden Hogeschool Emmen
De pabo in Emmen bevindt zich op het campus van NHL Stenden © RTV Drenthe / Rien Kort
Als je koud water drinkt, warmt je lichaam dit op tot een temperatuur van 37 graden. De energie die daarvoor nodig, is krijg je door vet af te breken. Om 1 liter water 1 graad celsius te verwarmen is 4,2 kilojoule nodig. Hoeveel liter water van 15 graden moet je drinken om 5 gram vet af te breken?
Het klinkt als een vraag uit een natuurkunde-examen. Maar dat is het niet. Nee, het is een van de vele opgaven die aanstormende pabostudenten voor hun kiezen krijgen in hun toelatingstesten.
Het is pittige kost, zegt Marloes Muskee uit Emmen tegen streekomroep ZO!34. Zij wil niets liever dan voor de klas staan. Na haar mbo-opleiding tot onderwijsassistent bij het Drenthe College, klopt ze aan bij de pabo in haar woonplaats.
Voor toelating gelden wel bepaalde eisen. Wie vanuit het mbo instroomt, is verplicht om een aantal toelatingstoetsen te doen. Marloes moest zich bewijzen in de vakken geschiedenis, aardrijkskunde en natuur en techniek. Ze bereidde zich voor door zich te verdiepen in de materie en door zoveel mogelijk oefentoetsen te maken.

Behoorlijk ingewikkeld

Als ze de testen onder haar neus krijgt, schrikt ze toch van het niveau van de vragen. Bij aardrijkskunde en natuur en techniek gaat het dan ook mis: die haalt ze niet. "De vragen zijn hier en daar behoorlijk ingewikkeld. Ik begrijp alleen niet zo goed waarom. Bovendien vraag ik me af wat een deel van deze materie te maken heeft met het vak van onderwijskracht in het basisonderwijs."
Marloes heeft sinds vorig jaar meerdere pogingen ondernomen, maar tot nu toe is elke poging gestrand. "Ik heb het nu vier keer geprobeerd, maar het is me niet gelukt." De frustratie is hoog. Ook omdat zo'n test lang niet alles zegt. Bijvoorbeeld over haar pedagogische ervaringen. "Zo'n test zegt niets over of je goed met kinderen kunt omgaan."

Teleurstelling

Haar hoop om via een toelatingstest nog bij de pabo binnen te komen, heeft ze laten varen. "Ik hoop in mijn rol als onderwijsassistent nog verder te komen. Nee, die testen trek ik niet meer. Ik wil niet nog een keer die teleurstelling ondergaan."
Toelatingstest pabo
Een voorbeeld van een van de vragen die gesteld werden © Facebook Onderwijswereld-PO
Marloes staat niet alleen in haar teleurstelling en ook verbazing. Onderwijsspecialist Esther van der Knaap van Onderwijswereld-PO plaatste enkele vragen uit de toetsen op Facebook en op LinkedIn.
Met daarbij de vraag of deze stof überhaupt noodzakelijk is om te kennen als leerkracht in het basisonderwijs en het eventuele ontmoedigende karakter van de toetsen voor aanstormende talenten.
"Nadat ik mijn opmerkingen had geplaatst, ontplofte het wel op sociale media", glimlacht van der Knaap. "Ik had niet verwacht dat het zoveel discussie op gang zou brengen." Vele leerkrachten reageerden, onder meer ook met de opmerking dat het niveau van de toetsen de plank mis slaat. "Nee, ik was niet voor de toetsen geslaagd", laat onder meer een docent weten die al dertig jaar lesgeeft.

Vraagtekens

Van der Knaap plaatst ook vraagtekens bij de testen. "De pabo is de enige binnen onderwijsland die het op deze manier aanpakt. Bovendien kan dit de motivatie van potentiële leerkrachten aantasten om te kiezen voor het onderwijs."
"Ik zou zeggen: stop ermee." Zelf is ze een voorstander van de 360 graden feedback. Hierbij geven scholen een advies na een gesprek met de potentiële student of stagelopende onderwijsassistent. "Dergelijke input is van grotere waarde dan het in je hoofd stampen van allerlei feitjes die je na een tijdje toch weer vergeten bent."
Marloes Muske
Marloes Muskee © RTV Drenthe / Rien Kort

Veeleisend beroep

Volgens pabo-teamleider Anne Schepers van NHL Stenden Hogeschool in Emmen zijn de toelatingstoetsen in 2015 niet voor niets in het leven geroepen. Leraar is een prachtig, maar ook veeleisend beroep", aldus Schepers. "Je moet van veel onderwerpen veel weten en leerlingen bij verschillende vakken adequaat kunnen begeleiden."
Wie de pabo volgt, krijgt na het behalen van het diploma de bevoegdheid om les te geven aan kinderen van groep een tot en met acht. "Soms halen studenten de opleiding niet en dat is natuurlijk erg jammer. Maar kennis van de ontwikkelingsfases van al deze kinderen en de bijbehorende lesstof is echt een vereiste."
Wat betreft de moeilijkheidsgraad: er loopt momenteel een landelijke discussie. "Als pabo in Emmen volgen wij de uitgezette lijnen en gebruiken we de toetsen."

Flink omlaag

Volgens Schepers worden aanstormende talenten al enigszins voorbereid middels een voorbereidingstraject: "Mbo-studenten zijn in het jaar voordat ze starten met de pabo al welkom. Onder begeleiding van onze docenten bereiden ze zich voor op de toetsen."
Het traject geeft leerlingen alvast een goede indruk van wat er komt kijken bij een lerarenopleiding. Het moet helpen om studenten een goede afweging te laten maken.
De toelatingstesten hebben een positief effect gehad op de uitval, aldus Schepers. "Sinds het instellen van de toetsen in 2015 is die in Emmen flink omlaag gegaan. Studenten kiezen bewuster omdat ze een beter idee hebben van wat ze te wachten staat als ze kiezen voor de pabo."
Barbara de Kort LOBO
Barbara de Kort: 'Mag veronderstellen dat iedereen met mbo- of havo-diploma in staat is de toetsen te halen' © LOBO
Volgens voorzitter Barbara de Kort van het Landelijk Overleg Lerarenopleiding Basisonderwijs (LOBO) zijn de toelatingstesten nodig omdat de kennis van instromende studenten tekort dreigde te schieten. De oplossing werd gevonden in het afnemen van deze toetsen. "Op die manier weet je dat het al voor de poort goed zit met de noodzakelijke kennis."

Uitstroom verminderd

De invoer van de testen zorgde wel voor een dip in de aanmeldingen. Tegelijkertijd ging het slagingspercentage wel omhoog, aldus De Kort. "De tussentijdse uitstroom is verder behoorlijk verminderd. Het leeuwendeel van degenen die de toetsen wel halen, maakt de opleiding ook daadwerkelijk af."
De gestelde toetsvragen bevinden zich op havo 3 niveau. "Dus je mag veronderstellen dat iedereen met een mbo- of havo-diploma goed in staat is de toetsen te halen."

Volgend voorjaar

Desondanks wordt het effect van de toetsen momenteel wel onder de loep genomen. "De discussie over de kennistoetsen loopt momenteel. De vraag rijst of via stages ook kan worden aangetoond of er sprake is van voldoende vakkennis. Om studenten in dat geval zonder verdere kennistoetsen toe te laten."
Er wordt op gemikt om deze manier van toelating volgend schooljaar rond te hebben. "Maar dat is wel afhankelijk van de besluitvorming van het Rijk. Bovendien hangt het af van de mogelijkheden binnen het mbo en de pabo om hier in samen te werken."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.