Soort van de maand: De voortplanting van de regenworm

Een regenworm is een mannetje en een vrouwtje tegelijk, een zogenoemde hermafrodiet. Toch kan een regenworm niet zijn/haar eigen eitjes bevruchten.

Elke regenworm heeft zowel een mannelijk als een vrouwelijk geslachtsorgaan. De zaadballen en een opening vormen het mannelijk orgaan. Eierstokken, eileiders en een opening vormen het vrouwelijke orgaan. Daarnaast hebben regenwormen spermazakjes, waarin het sperma van de partner wordt opgevangen.

De meest voorkomende regenworm, de dauwpier, paart boven de grond, andere soorten in de grond. De wormen liggen tegen elkaar aan en wisselen spermacellen uit. De paring duurt drie tot vier uur. Regenwormen kunnen zich in principe het gehele jaar door voortplanten. In veel streken zijn de winters te streng of de zomers te droog om actief te zijn en hier planten de regenwormen zich voornamelijk in de lente en de herfst voort, de rest van het jaar moeten ze zich verschuilen.

Na de paring ontstaat pas na enige tijd, lang nadat de regenwormen uit elkaar gegaan zijn, een slijmband. De regenworm schuift achteruitkruipend uit deze slijmband, waarbij de eitjes en het sperma in de slijmband achterblijven. Aan het eind van het lichaam sluit de slijmband zich en vormt zo een cocon. De bevruchting vindt dus niet tijdens de paring plaats, maar pas daarna, op het moment dat de cocon wordt gevormd.

Na enkele weken tot maanden komen hieruit de nieuwe wormpjes, die nog enkele weken nodig hebben om volgroeid te raken. Hoewel de cocon meerdere levensvatbare eieren bevat, kruipt uit de meeste cocons slechts één jonge worm.

Tekening: Elisabeth Koops

Elke maand heeft IVN Regio Noord een doe-tip voor de kleine natuurliefhebber.

Een regenworm lijkt helemaal glad maar hij heeft ook haren. Die haren geven een beetje houvast bij het graven. Deze borstelharen kun je beter horen dan zien. Laat een worm over een kartonnen doos lopen. Je hoort een zacht geveeg met een borstel. Dit geluid wordt gemaakt door de borstelharen van de worm.