Wat merkte Drenthe eigenlijk van de Eerste Wereldoorlog?

Precies honderd jaar geleden werd de wapenstilstand getekend (Rechten: EPA)
Precies honderd jaar geleden werd de wapenstilstand getekend (Rechten: EPA)
Het is vandaag precies honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog ten einde kwam. Vier jaar lang streden de geallieerden en de centralen tegen elkaar in de eerste 'moderne' oorlog die de wereld kende. Machinegeweren, tanks, vliegtuigen en gifgas werden voor het eerst gebruikt in deze bloedige strijd.
Zo'n twintig miljoen mensen kwamen om het leven. Net zoveel raakten gewond. De slachtoffers vielen uiteraard mede door de moderne oorlogstechnieken, maar het grootste deel stierf juist door ziekte en honger.

Maar wat heeft dit met Drenthe te maken?

Nederland was natuurlijk neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog, ook wel The Great War genoemd. Maar dat wil niet zeggen dat ons land helemaal in een isolement zat. Sterker nog: we hebben het nodige meegekregen van de oorlog. Zo ook in Drenthe.
Het leger werd bijvoorbeeld gemobiliseerd. "We horen vandaag de dag ook klachten over de slechte uitrusting, maar destijds was al helemaal abominabel", vertelt historisch onderzoek Albert Hovius. "Groepjes vrouwen gingen sokken, handschoenen en wanten voor de jongens breien." Boeren in onze provincie merkten de gevolgen van de oorlog ook. Er waren bijvoorbeeld veel paarden nodig. "De prijzen van die dieren schoten omhoog. En we hadden nogal wat van die paarden hier in Drenthe."

Smokkelen was lucratief

De oorlog had ook economische 'voordelen' voor Drenthe. Omdat de steenkoolhandel stillag, was er een laatste grote opleving voor de turfhandel. "Daar werd goed voor betaald."
En dus wordt er ook veel gesmokkeld. "Er waren veenarbeiders die tegen de baas zeiden: 'Ik kan in één nacht meer verdienen, dan wanneer ik een hele maand bij jou op de schop sta'", zegt Hovius. Bij het smokkelen vielen ook doden. "De grenswachten mochten met scherp schieten. Er waren nogal wat open vlaktes, dus je kon de smokkelaars tot ver zien."

Vluchtelingen uit België

Bij onze zuiderburen werd wel hevig gevochten, ook al wilde België eigenlijk ook neutraal zijn. Honderden Belgen sloegen op de vlucht. Onder meer naar Drenthe. Vluchtelingen werden bijvoorbeeld opgevangen in de kazerne en in het pand aan de Vaart in Assen, waar nu een boksvereniging zit. Ook kwamen vluchtelingen terecht in het voormalige Hotel Postma in Emmen en naar de Rijkswerkinrichtingen in Veenhuizen.
Volgens Hovius werden ze hier met open armen ontvangen. "We vonden ze eigenlijk allemaal zielig en sneu", vertelt hij. "In België is ontzettend veel gevochten, bijvoorbeeld in de loopgraven. Daar zijn zoveel mannen neergemaaid."

Herdenking

Overal in Europa wordt het einde van de Eerste Wereldoorlog zondag herdacht. Dat gebeurt ook in de Magnuskerk in Anloo. "We zijn vanuit Engeland gevraagd om mee te doen. De kerk gaat om 17.45 uur open. Dan is er een doedelzakspeler, waarna een man uit Schotland over z'n grootvader vertelt. We ontsteken ook lichtjes en luiden we klok honderd keer om 19.00 uur", aldus Hovius.

Volop aandacht bij RTV Drenthe

RTV Drenthe besteedt vandaag ook aandacht aan deze historische gebeurtenis. Om 17.11 uur, na Drenthe Nu, zenden wij op TV Drenthe de documentaire Verhalen van de Eerste Wereldoorlog uit. Het programma wordt de hele avond herhaald.
Natuurlijk mag ons Radio Drenthe-programma Drenthe Toen niet ontbreken. Vanmiddag hoor je tussen 14.00 uur en 16.00 uur meer over de Eerste Wereldoorlog.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.