Minder eikenprocessievlinders door slecht weer: 'Nog nooit eerder zo meegemaakt'

211020_eikenprocessierups
Een nest met eikenprocessierupsen © ANP
Het aantal eikenprocessievlinders is dit jaar sterk gedaald. Vooral in het Zuiden van het land nam het aantal vlinders met 85 procent sterk af. Alleen in Friesland is geen verschil gemeten met voorgaande jaren. "In sommige Drentse gemeenten vingen we zo'n vijftig vlinders, al is dat gemiddeld genomen minder dan twee jaar geleden", vertelt onderzoekster Silvia Hellingman van Kenniscentrum Eikenprocessierups.
De rups, die voor de nodige jeuk kan zorgen als je ermee in aanraking komt, wordt in de loop van de zomer een vlinder. Afgelopen zomer zijn in speciale vallen bijna 51.000 vlinders gevangen. Dat is 40 procent minder dan in 2019 en 67 procent minder dan in 2018. Van vorig jaar zijn volgens geen cijfers beschikbaar omdat er toen iets fout ging met de meetmethode.

Gevolg van klimaatverandering

Dat het aantal eikenprocessievlinders afneemt - in Noord-Nederland met twintig procent - wil overigens niet direct zeggen dat de eikenprocessierups aan het verdwijnen is, vertelt ze. "Maar dat de aantallen zijn gedaald, is wel een gevolg van de klimaatverandering", zegt Hellingman stellig. "Daardoor schuift het koloniegebied van de vlinders op. En niet alleen voor deze vlinder, maar ook voor bijvoorbeeld meikevers. Die zag ik deze maand zelfs nog vliegen."
Volgens haar zijn er verschillende verklaringen voor de daling van het aantal eikenprocessievlinders: het koude voorjaar met april als toppunt, de natte augustusmaand, tijdige bestrijding van de rups en meer natuurlijke vijanden in gebieden waar de rupsen al langer voor veel overlast zorgen. "Als het nat is, vliegen de vlinders bijvoorbeeld niet. Maar wat er dit jaar gebeurt is opvallend. Toen ik in juni in Havelte op een hoogwerker stond om onderzoek te doen, zag ik dat de eitjes van de vlinders nog dicht zaten. Dat heb ik zo nog nooit eerder meegemaakt."
"Wat ik persoonlijk opvallend vond, is dat de mooie, vette vlinders allemaal in het Noorden werden gevangen", gaat ze verder. "In Brabant waren ze veel kleiner. Dat betekent dat de klimatologische omstandigheden in de noordelijke provincies beter voor ze was."

Meer verspreid

Het is bekend dat eikenprocessierupsen zich een paar jaar rustig kunnen houden en dan weer opduiken, aldus de kenners. Ook ontwikkelt de populatie zich in golven en zijn er het ene jaar veel meer rupsen dan een ander jaar. Daarom kan nog niet geconcludeerd worden dat de jeukrups uit Nederland aan het verdwijnen is. "Wel denk ik dat ze op termijn meer verspreid in ons land zullen voorkomen. Daardoor zullen risico's op plaatselijke uitbraken van eikenprocessierupsen groeien", besluit Hellingman.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.