Melkfabriek De Eensgezindheid: 'We kwamen helemaal wit terug'
"Als je ervoor stond, was aan de linkerkant de melkontvangst. Daar werden de bussen op de band gezet. Die werden geleegd, schoongemaakt en gingen er automatisch weer af. Aan de rechterkant zat de korenmalerij. Daar hing altijd een meellucht en als we erg gingen spelen, kwamen we helemaal wit terug."
Je kunt het je niet meer voorstellen, maar bijna elk Drents dorp had vroeger een fabriek. Vaak een melk- of boterfabriek en op het Drentse platteland kwam je zelfs een betonfabriek tegen! In oktober reizen we met de podcast De Dorpsfabriek langs vijf voormalige fabrieken in de gemeente Aa en Hunze. Deze week is de laatste aflevering en die gaat over melkfabriek en kolenmalerij "De Eensgezindheid" in Anloo.
Albert Okken (1944) woonde tegenover de fabriek: "Als kind speelden we er, dat was een heel leuke tijd." Zijn ouders hadden een gemengd bedrijf en leverden melk aan de fabriek, dat was een groot voordeel, vertelt hij: "Als we ons versliepen en te laat waren met het melk aan de weg zetten, dan konden we het snel naar de overkant van de straat brengen."
Podcast De Dorpsfabriek over de melkfabriek in Anloo
De Eensgezindheid
De Coöperatieve Stoomzuivelfabriek en Korenmalerij "De Eensgezindheid" in Anloo werd in 1915 opgericht. Voor de bouw werd een stuk weide langs de weg naar Annen aangekocht en in 1916 werd de fabriek geopend. In "De Eensgezindheid" werd elk jaar meer melk verwerkt: van 2,8 miljoen kg in 1928 naar ruim 7 miljoen kg in 1962.
Melkritten
Van deze liters melk werd onder meer boter en vla gemaakt. Dit werd met paard en wagen, de zogenoemde melkritten, naar afnemers in de buurt gebracht. Albert Okken werd op zijn 22e melkventer en reed door de regio met allerlei melkproducten. "Ik reed in Anloo en Gasteren en begon al om half acht, dus de eerste klanten moesten vroeg wakker zijn. Ik had onder meer yoghurt, karnemelksepap en koffiemelk bij me. Maar ook bloedworsten en snoepjes. Er was weinig plek op de wagen onbenut. 's Winters was het heel koud, dat is een van de redenen dat ik gestopt ben. Toen ik stopte, kreeg mijn opvolger direct een bestelauto."
De fabriek in Anloo werd, ondanks samenwerking met fabrieken in de omliggende dorpen, uiteindelijk opgeslokt door de DOMO. In 1970 ging de fabriek dicht en nu zit er een bedrijf dat vlees verwerkt in het pand aan de Annerweg.
Maand van de Geschiedenis
In oktober is het de landelijke Maand van de Geschiedenis en dit jaar is het thema 'Aan het werk'. In dat kader maakten Hilde Boelema en Marjolein Knol de podcast De Dorpsfabriek voor het Drents Archief en RTV Drenthe. De podcast De Dorpsfabriek is in oktober te horen in het radioprogramma Drenthe Toen van RTV Drenthe.
Ook zijn de afleveringen te beluisteren via de websites van RTV Drenthe en het Drents Archief en in je favoriete podcastapp. Naast een podcast is De Dorpsfabriek een fiets- en autoroute. Die kan vanaf oktober, de Maand van de Geschiedenis, met behulp van de gratis route-app Spacetime Layers gevolgd worden.
