Assen versus Zandvoort, van oudsher concurrenten

Wanneer het over de Formule 1 in Nederland gaat, claimt Zandvoort het geboorterecht. Het TT Circuit in Assen is inmiddels ook volop in de race.
Niet voor het eerst overigens, al in de jaren 30 van de vorige eeuw buigen de 'mannen van Assen' zich over de mogelijkheid hier Formule 1-races te organiseren, ook al heet dat dan nog anders. Andersom liet Zandvoort in het verleden weleens de ogen vallen op de TT.
In de jaren 30 worden in Zandvoort al straatraces gehouden en in 1948 is de eerste race op een gloednieuw circuit. De illustere prins Bira van Siam (Thailand) wint dat jaar de eerste prijs. In de landelijke pers valt te lezen dat Zandvoort op den duur ook wel motorraces wil organiseren en dat Assen wat te vrezen heeft. De Grote Prijs van Zandvoort wordt de Grote Prijs van Nederland en vanaf 1952 doet Zandvoort mee aan het officiële wereldkampioenschap Formule 1. Voor het laatst in 1985.

Jaren 30: een vaste autorenbaan in Assen?

Historisch onderzoeker en huishistoricus van Drenthe Toen, Henk Luning, schreef er eerder dit jaar over in Waardeel, het Drents Historisch Tijdschrift. Toen permanente motorracecircuits in Nederland allang gemeengoed waren, verlangden coureurs en liefhebbers naar een vaste racebaan, zoals in het buitenland al te vinden was.

En waarom niet in Assen?

De TT-commissie en de Koninklijke Nederlandsche Automobiel Club (KNAC ) zaten in 1932 al met elkaar om tafel om van gedachten te wisselen over zo'n vaste autorenbaan in of vlak bij Assen. Toenmalig voorzitter van de TT-commissie, Mr. Linthorst Homan, was toevallig ook hoofdbestuurslid van de KNAC, dus de lijntjes waren kort.
In Drenthe zag men het wel zitten. Maar het was te mooi om waar te zijn, schrijft Luning, en dat was het ook. Uiteindelijk liepen de plannen op niets uit, een grote oorzaak was financiële onzekerheid. De mannen van Assen durfden op dat vlak hun nek niet uit te steken.

'Historische rechten'

Autoraceschrijver en Formule 1-fanaat Koen Vergeer antwoordt volmondig ja, op de vraag of de Formule 1 weer naar Zandvoort moet. "Dat vinden de mensen in het Noorden niet leuk. Maar ik heb als kind daar in het zand gestaan, en daar mijn eerste Formule 1-races gezien, dus ik ben zelf helemaal verworteld met Zandvoort en ik vind ook dat de autosport helemaal verworteld is met Zandvoort."
Wat zijn nu eigenlijk die historische rechten van Zandvoort? "In Zandvoort zijn natuurlijk al meerdere Grand Prixs verreden in de Formule 1, Fangio heeft daar gereden, Niki Lauda, Jackie Stewart, noem ze maar op... Je hoort het ook als mensen het hebben over de vraag welk circuit ze terug willen hebben. Dan is Zandvoort een van de eerste die genoemd wordt. Dat geldt internationaal ook. Er zijn weleens van die polls. Dan wordt er gezegd: 'Je hebt al die plastic circuits in het Verre Oosten. We willen weer een oude track terug, welke wil je dan graag terugzien?' Staat Zandvoort altijd in de top vijf."

'Aura van vroeger'

Wat Vergeer betreft wegen de veelgehoorde financiële en logistieke argumenten om het in Assen te doen, niet op tegen de keuze voor Zandvoort. "Assen is altijd heel sterk geweest in het organiseren van de TT en motorraces; die zijn synoniem. Ik zou het ook heel raar vinden als Zandvoort nu ineens de TT gaat organiseren. Zandvoort heeft zich altijd sterk gemaakt voor autoraces, net na de oorlog is dat circuit aangelegd en sindsdien is het daar eigenlijk altijd op vier wielen geweest."
Na de jaren 30 blijft de Formule 1-gedachte om de zoveel tijd de kop opsteken in Assen. Zo wordt bij bijna elke grote verbouwing of renovatie de mogelijkheid van een toekomstige Formule 1 geopperd. Door de jaren heen laten voor- en tegenstanders van zich horen. Zandvoort en Assen vangen elkaar vliegen af in de pers. Wat dat betreft: niets nieuws onder de zon. Vier wielen reden overigens ook altijd wel in Assen. Maar, zegt Vergeer: "Voor de Formule 1 was Assen nooit serieus in beeld, zeker niet in de jaren 60 en 70. Toen zat Zandvoort heel stevig in het zadel."

'Was Bernie er nog maar'

Begin jaren 90 zei toenmalig Formule 1-baas Bernie Ecclestone nog over Assen: "Formule 1? Niet aan beginnen." Ecclestone zei dat tijdens een internationale motorsportlunch in Genève tegen Mister TT Jaap Timmer. Vergeer onderschrijft dat. "Ik ben het vaker met Bernie eens. Je hebt iets heel moois. Daar kun je je mee profileren, doe dat. Dat is branding, en Bernie had gelijk. En hij is er heel rijk mee geworden. Het is jammer dat hij niet meer de baas is van de Formule 1."
Maar de tijden zijn veranderd, Bernie Ecclestone is van het toneel verdwenen en coureurs als Max Verstappen zorgen voor een ongekende populariteit van de Formule 1 in Nederland. Nostalgie en romantiek bepalen de discussie als je Vergeer erbij haalt, zo geeft hij zelf ruiterlijk toe. "Formule 1 is leuk, maar wordt leuker als je de verhalen eromheen kent. Om zo'n sport hangt gewoon heroïek. Het aura van vroeger blijft er omheen hangen, daar kom je niet onderuit." Of romantiek en nostalgie de tientallen miljoenen euro's die de Formule 1 kost rechtvaardigen, daar is Vergeer duidelijk over: "Je kunt er ook aan verdienen."

1 maart 2019

Eerder werd al bekend dat het circuit van Zandvoort van het Formula One Management (FOM) tot 1 maart de tijd heeft gekregen om met een dichtgetimmerd plan voor de dag te komen. Lukt dat niet, dan is het TT Circuit van Assen aan zet. De Grand Prix van Nederland staat voorlopig op de kalender voor mei 2020. Het hele gesprek met Koen Vergeer is vanmiddag te horen in Drenthe Toen op Radio Drenthe, van 14.00-15.00 uur. Daarna kun je de uitzending beluisteren via uitzending gemist of de podcast.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.