Zoek het uit! - Hoe werden vroeger kanalen gegraven?

Hoe werden kanalen vroeger gegraven? (Rechten: Fred van Os / RTV Drenthe)
Hoe werden kanalen vroeger gegraven? (Rechten: Fred van Os / RTV Drenthe)
Drenthe heeft ongeveer 174 kilometer aan vaarwegen, met 106 bruggen, 14 gemalen en 19 sluizen.  De bekendste zijn de kanalen, zoals bijvoorbeeld het Oranjekanaal.
Ron de Weerd uit Smilde vroeg zich af hoe ze vroeger bij het graven van die kanalen wisten hoe diep ze moesten worden, en hoe dat allemaal in zijn werk ging. Hij stuurde zijn vraag in naar
, en won de
met meer dan duizend stemmen.

Met de hand

In Drenthe zijn in de 19e eeuw verschillende kanalen gegraven voor het vervoer van turf en om water op te vangen. Kanalen werden met de hand gegraven. De opgegraven grond werd door middel van kruiwagens en karretjes afgevoerd. Men hoopte nog flink te kunnen verdienen aan de verkoop van zwerfkeien bij het afgraven van het Oranjekanaal, maar doordat het vervoeren van de keien veel meer geld kostte dan verwacht, viel dit bar tegen.
Omdat er in Drenthe toch aardig wat hoogteverschil is, neem bijvoorbeeld de Hondsrug, was het ontwerpen en aanleggen van een kanaal geen sinecure. Het Oranjekanaal bijvoorbeeld heeft tussen begin- en eindpunt van het kanaal een hoogteverschil van zo'n zeven meter. Het kanaal had daarom vroeger vier sluizen waarvan er momenteel nog drie bestaan. Hoe diep het kanaal moest worden, werd berekend aan de hand van hoe diep de vaartuigen in het water liggen, en de hoogte van het landschap.

Kolkwanden

In 1857 beschreef ds. J.F. Asma de aanleg van het Oranjekanaal tijdens een bezoek aan Drenthe, zo staat te lezen in de Nieuwe Drentsche Volksalmanak:
"Daarna begaven wij ons naar de sluis, volgens bestek met een houten kolk. Het water wordt door één paar deuren hoog opgeschut, terwijl de kolk op 't lage peil der Hoofdvaart stond en daardoor de dorpel binnen de sluis bijkans boven 't water. Die deuren hadden alzo veel te weerstaan, zij sloten uitmuntend. Op mijn vraag of dat een proefneming was, kwam het antwoord, dat zulks op last geschiedde, ter voorkoming van doorsijpeling door de houten kolkwanden en het weglopen van 't zand, dat grote ongelegenheid kon veroorzaken."

Zoek het uit!

Heb je zelf een vraag waarvan je denkt: 'Zoek het uit!'? Stuur 'm in en wie weet gaan wij binnenkort op zoek naar het antwoord.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.