Maatschappelijke organisaties hebben kritiek op waterplan provincie

Ook moet de bescherming van ons drinkwater beter. Boeren moeten minder landbouwgif gebruiken en de hoeveelheid mest moet omlaag, zegt drinkwaterbedrijf WMD. Al deze zaken staan niet prominent genoeg in het nieuwe waterplan voor Drenthe, zeggen de vijf organisaties.

Dat nieuwe waterplan, het Regionaal Waterprogramma Drenthe 2022-2027, komt morgen aan bod in Provinciale Staten.

"We moeten steeds vaker speciale zuiveringen bouwen en complexere zuiveringstechnieken toepassen om ons drinkwater schoon te houden", legt WMD-directeur Leo Hendriks uit op de bouwplaats van het nieuwe pompstation en de waterfabriek in Beilen. "Dat kost ongelofelijk veel geld. De bestrijdingsmiddelen die veertig jaar geleden in de landbouw gebruikt zijn, zijn nu terechtgekomen in de diepe grondwaterlagen waar wij ons drinkwater winnen. Datzelfde geldt voor de reststoffen van mest. We moeten toe naar een landbouwsysteem dat het niet of veel minder in de bodem terecht komt."

Hij vervolgt: "Ook hier moeten we speciale filtertechnieken gaan inbouwen om alle reststoffen van de landbouw eruit te krijgen. Dat gaat niet meer lukken met de traditionele zuiveringstechnieken."

Hendriks denkt dat het probleem alleen is op te lossen door intensieve samenwerking tussen de landbouw, de provincie en de consument. "De provincie kan sturen op vormen van landbouw of het gebruik van middelen. Dat zit veel te weinig in het nieuwe regionale waterplan."

De boeren kunnen biologischer en minder intensief gaan landbouwen, maar dat is duurder. Consumenten moeten dat rendabel maken voor de boeren door een hogere prijs voor hun producten te gaan betalen. Tenslotte wil Hendriks de export verminderen waardoor er ook anders geboerd kan worden.

Ook de Natuur en Milieufederatie Drenthe, Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Stichting Het Drentse Landschap hebben forse kritiek op het waterplan. Ze hebben de Provinciale Staten in een brief punt voor punt uitgelegd wat er anders moet.

Provinciaal ambassadeur van Natuurmonumenten Jan Gorter (namens de vier organisaties): "De klimaatverandering brengt meer wateroverlast, maar ook meer en langere perioden van droogte. We moeten nog veel meer van water afvoeren naar water vasthouden. Het aantal waterbergingen dat in Drenthe is aangelegd - veelal in de natuur - is onvoldoende. Ook in de landbouwgebieden zal het water geborgen of langer vastgehouden moeten worden. Waterpeilverhoging dus. Een must voor de boeren in tijden van droogte en een must voor Groningen en Meppel zodat in tijden van te veel water niet al dat water van het Drentse omgekeerde soepbord in razend tempo afstroomt naar die steden."

En de aanpak van veenoxidatie komt volgens de vier natuurorganisaties al helemaal niet van de grond. Gorter: "Het blijft al jaren steken in proeven. De voormalige veengebieden die nu landbouw zijn, worden sterk ontwaterd. Dit heeft als gevolg dat CO2, dat van nature door dit soort bodems wordt opgeslagen, versneld die bodems verlaat. En door de ontwatering gaat de bodemdaling harder. Dat moet niet, want de zeespiegel stijgt."

De remedie is dat in de voormalige en de huidige nog overgebleven veengebieden de waterstand omhoog gaat om de veenoxidatie en bodemdaling tegen te gaan.

"Als je iets aan het CO2-probleem wilt doen, dan kun je beter de bodem in de (voormalige) veengebieden gezond maken dan een bos planten. Zulke bodems kunnen veel meer CO2 opslaan dan bomen." Zo is al lang uit onderzoek gebleken, doceert Gorter. Tenslotte willen de vier organisaties dat er een Drentse watertafel komt waar alle partijen in zitten. Want de maatschappelijke organisaties zien ook wel dat deze grote problemen alleen aangepakt kunnen worden door intensiever samen te werken.

De korte samenvatting van alle kritiek op het nieuwe Regionaal Waterprogramma Drenthe is: het moet scherper, urgenter. "Het huidige plan straalt te veel uit 'kijk ons eens op de goede weg zijn', terwijl er echt een waterbeheertransitie nodig is", aldus de Natuurmonumenten-ambassadeur.