Het mysterie van Darp: De Amerikanen

US Army-soldaat Charles Ruffolo kon zijn ogen niet geloven toen hij in 1976 voor het eerst in Nederland aankwam. "Ik dacht dat ik op een andere planeet was, dat ik in fantasieland was beland", zegt hij. "Het was zo gezellig. Ik vond de huisjes, de omgeving, al de bloemetjes, de windmolens erg leuk. In Amerika moet je naar een attractiepark om zoiets te zien. Maar hier was het overal. Geweldig."

De Amerikanen spelen de hoofdrol op het militaire complex; zij zijn verantwoordelijk voor het binnenste terrein waar ook de opslagbunkers voor de raketkoppen liggen. Nederlandse militairen bewaken de buitenste ring. Charles Ruffolo is in zijn militaire loopbaan in totaal drie keer gestationeerd geweest op de site in Havelte. Voor het eerst in 1976, daarna opnieuw begin jaren tachtig en in 1989 als verantwoordelijke voor de basis. Hij is dan degene die de ontmanteling voorbereid.

De ontvangst op de militaire basis in 1976 staat hem nog helder voor de geest. "We kwamen uit een viertonner en toen ik keek dacht ik een Amerikaanse basis te zien. Een Nederlandse kapitein heette ons welkom in het 'Amerikaanse' hotel. Het was inderdaad net een hotel, maar het was onze basis."

Aanvankelijk zijn er maar zo'n 35 Amerikanen gelegerd in Darp. Ze zijn jong en dol op auto's, sport en andere buitenactiviteiten. Ruffolo: "Aan de achterkant van het gebouw hadden we een barbecue en een eigen volleybalveld. Bij goed weer gingen we volleyballen. We hebben veel dingen hier meegemaakt, echt leuk. Het was als een hotel, echt."

Ook hadden ze een grote St Bernhardhond als mascotte: "Hij kreeg de naam Boozer omdat veel mensen hem wat drank gaven. Als we op oefening gingen, dan ging Boozer met ons mee." Veel Amerikanen werden ook lid van honkbalclub De Blue Devils in Meppel. Zo ging soldaat Jay Hayes direct het eerste weekend na zijn aankomst in Darp al mee naar de club: "De Amerikanen waren het tweede team en het eerste weekend dat ik er was kwamen ze een speler tekort. Ze vroegen of ik mee wilde. Dat deed ik en ik kon redelijk goed honkballen toen, dus dat gaf een goed gevoel. Ik mocht het seizoen afmaken bij de jongens."

Vanaf het Amerikaanse hotel was het maar een klein stukje lopen naar de site, maar ook de Amerikanen moesten dan eerst langs een wachtpost. Charles Ruffolo: "Hier op de toegangsweg stond een Nederlander. Die zei: 'Halt, wie gehts?' Als je je naam had gezegd, lieten ze je door. Deed je het niet goed, dan moest je plat op de grond liggen en had je ruzie met je commandant." Ruffolo heeft dat zelf nooit meegemaakt: "Ik herinnerde me het wachtwoord, dat was belangrijk."

Het was niet zo dat alle Amerikanen vrij op het binnenste terrein van de site konden rondlopen. Ruffolo: "Je moest een bepaalde training hebben afgerond. De kok mocht dus niet op het terrein komen, of iemand van de administratie. Hier kwamen alleen speciale mensen die waren getraind om met de wapensystemen om te gaan, zoals de Honest John of The Lance. En hier waren de 'warheads', opgeslagen in de twee bunkers. Onze taak was simpel: wij moesten deze bunkers verdedigen en dat was eigenlijk onze enige taak. Als de Nederlanders de vijand niet buiten konden houden, dan waren wij de laatste verdedigingslinie."

Er stonden geen wachten voor de bunkers zelf. De Amerikanen zaten in een klein wachthokje bij de ingang van de site: "Daar waren altijd drie Amerikanen, van wie eentje sliep. je moest wakker zijn omdat je het IDS-systeem moest controleren, dat is het Intrusion Detection System. Dat was gekoppeld aan de deuren van de bunker. Darp was een opslagfaciliteit, het was niet een plaats waar je de wapens kon gebruiken."

Op een goede dag gaat Ruffolo met een collega nieuwe kleren kopen in Steenwijk in een boetiekje. "Ik kom binnen en ik dacht: verrek, dat is een mooie meid. Ik zeg tegen mijn collega: '5 gulden als het me lukt om haar mee uit te nemen'. Dus het werd een soort wedstrijd. En wat gebeurde er? Ze gaf me haar telefoonnummer; ik heb haar gebeld en we gingen pizza eten in Zwolle. Een wonder, ik was echt gezegend op die dag.

Inmiddels is Ruffolo 42 jaar met haar getrouwd en na veel omzwervingen over de wereld zijn ze weer neergestreken in de buurt van Steenwijk. "We hebben veel dingen samen meegemaakt. Elke keer als we in Steenwijk langs dat boetiekje lopen denken we altijd, die weddenschap van 5 gulden heeft heel wat gebracht."

Ruffolo gaat wonen in de Steenwijker nieuwbouwwijk De Nieuwe Gagels. Daar wonen ook meer Amerikanen. "Ja, d'r waren vijf of zes andere families. Wij woonden tussen de Nederlanders, dus wat dat betreft was het heel goed hier. Je had altijd contact met de Nederlanders, je barbecuede met elkaar. Klaverjassen op vrijdagavond. Dus je had veel te doen."

Volgen Ruffolo werden de Amerikanen echt opgenomen in de samenleving. "Er waren toen nog niet zoveel Amerikanen dus je zorgde er heel goed voor dat de buitenkant van je huis netjes was en ook dat het gras was gemaaid. Je probeerde echt samen te leven met de Nederlanders. De gordijnen open, niet dicht. We voelden ons echt thuis hier."

Ruffolo bewaart goede herinneringen aan zijn tijd in Darp. Al is er een dag die hij nooit leuk heeft gevonden: Tweede Kerstdag, de dag dat de Nederlanders protesteerden. "Ik dacht altijd dat Nederlanders op de Tweede Kerstdag bij hun familie waren of uit eten gingen, maar die dag gingen de Nederlanders in optocht demonstreren voor het Amerikaanse hotel. Ik dacht: wacht even, mijn familie is naar de Chinees en hebben lekker rijsttafel gegeten en ik sta hier op wacht. Dus de Tweede Kerstdag was de enige dag dat ik de Nederlanders niet leuk vond. Ik kon niet bij mijn familie zijn."

Na al die jaren wil Ruffolo nog steeds niet veel kwijt over het werken met de nucleaire koppen. "Ik was getraind in Honest John raketten en in Lance missielen. Er zijn twee soorten koppen, een conventionele en een nucleaire. Je was getraind om met beide wapensystemen te kunnen omgaan, maar wij wisten op het moment zelf niet wat het was. Je krijgt een bepaald bericht, daarin staat wat moet gebeuren. Dan weet je dat je iets moet doen om de kop te veranderen." Ook op de rechtstreekse vraag of hij misschien nu na al die jaren kan vertellen of er nucleaire koppen hebben gelegen wil hij nog niet rechtstreeks antwoord geven. "I can't confirm, nor deny", is zijn diplomatieke antwoord.