Een derde van Drentse raadsleden vindt niveau gemeenteraad te laag
Drentse raadsleden en gemeenteraden hebben niet de kennis en kwaliteiten om het raadswerk goed uit te voeren. Dat vindt een derde van de Drentse raadsleden die mee heeft gedaan aan een onderzoek.
De NOS en de Nederlandse Vereniging voor Raadsleden hebben het onderzoek uitgevoerd. Van de zeventig deelnemende Drentse raadsleden vinden er 24 dat de raad onvoldoende of niet genoeg kwaliteit en expertise in huis heeft. Slechts enkele raadsleden vinden dat hun gemeenteraad voldoende erop is toegerust.
"Het is niet dat raadsleden niet voldoende geschoold zijn", zegt Hendrik Smeenge, die sinds 2010 in de gemeenteraad in Noordenveld zit voor Gemeentebelangen. "Ook zijn ze allemaal erg betrokken, willen zich maximaal inzetten. Maar de specifieke kennis die je nodig hebt om een rol in de raad te spelen, die ontbreekt vaak. Zeker bij nieuwe raadsleden. De eerste twee jaar zie je dat zij nauwelijks inbreng hebben."
Smeenge noemt nieuwe bestemmingsplannen als voorbeeld. "Een ambtelijke organisatie bereidt zo'n plan voor. Mijn ervaring is dat het als raad erg moeilijk is om daarin iets aan te passen. Als raadslid hebben we vaak te weinig bagage om tegen die plannen in te gaan. We missen de specifieke kennis op zulke vlakken. Wat dat betreft moet je eigenlijk al meepraten als het plan wordt gemaakt."
'Na elke verkiezing loopt de kwaliteit terug'
Het valt ook niet mee om goede raadsleden te vinden. Het imago van de gemeenteraad is nu niet bepaald sexy, de gemiddelde leeftijd van raadsleden relatief hoog en het harde werken levert niet heel veel op. Dat maakt dat veel potentiële prima politici afhaken.
"Na elke gemeenteraadsverkiezing heb ik het idee dat de kwaliteit van de gemeenteraad terugloopt", zegt Henk Zwiep. Hij zit al bijna zestien jaar voor de PvdA in de gemeenteraad van Borger-Odoorn. "Er vertrekken raadsleden en er komen nieuwe onervaren raadsleden. Dat hoeft niet erg te zijn, want je hebt ook vernieuwing nodig. Maar ik zie wel dat kennis en kunde verdwijnt en niet meer terugkeert."
"Bij ons in Borger-Odoorn hadden wij bijvoorbeeld enkele politici die sterk waren op het onderdeel ruimtelijke ordening. Zij verlieten de politiek en dat is nooit weer opgevuld. Natuurlijk kun je je daarover bijscholen. Vanuit de gemeente worden hierover cursussen aangeboden. Maar je moet er wel de tijd voor hebben. Dan moet je het werk erg leuk vinden."
Tegelijkertijd worden de dossiers ook lastiger. "Bijvoorbeeld de energietransitie. Dan krijg je een stuk uit Den Haag waar een batterij ambtenaren aan heeft gewerkt. Daar moeten wij dan iets van vinden als gemeenteraad. Dat is lastig om als kleine raad daar een standpunt over in te nemen."
Grote gemeente heeft voordeel
Het is een beetje het manco van de kleine gemeente. Een kleine gemeente betekent minder gemeenteraadsleden en dus meer werk zelf doen. En vertrekken er na een raadsperiode veel mensen uit de raad, dan verdwijnt er ook veel kennis.
In de grootste gemeente van Drenthe, de gemeente Emmen, is daar minder sprake van. Toevallig of niet, maar raadsnestor Henk Huttinga, die al bijna 28 jaar in de raad zit voor de ChristenUnie en haar voorgangers, is erg te spreken over de kwaliteiten van de raad in Emmen.
"De hoofdtaken van de gemeenteraad zijn kaders stellen voor het college, controleren en volksvertegenwoordiger", vertelt Huttinga met een lichte trots in zijn stem. "Ik zie bijvoorbeeld dat onze raad heel behoorlijk het volk vertegenwoordigt. We zijn bij bijeenkomsten, op sportclubs en hebben contact met inwoners. Zij weten ons ook makkelijk te vinden."
Kaders stellen en controleren is lastiger. "Om kaders te stellen moet je goed onderlegd zijn, praktisch of theoretisch. Daarvan hebben we een mooie mix aan mensen in onze raad, die zaken goed kunnen beoordelen. Bij onze controlerende taak merk je af en toe wel wat amateurisme, maar we hebben ook mensen die hun specialiteiten goed uitbuiten. Al met al denk ik dat we het heel redelijk doen."
'Grotere raad betekent meer splinterpartijen'
Zou een grotere gemeenteraad voor bijvoorbeeld de gemeente Noordenveld ook een oplossing zijn? Hendrik Smeenge denkt van niet. "Dan krijg je nog meer kleine splinterpartijen in de raad, wordt de raad nog verdeelder. Ik denk niet dat dat de oplossing is. We moeten zorgen dat er goede balans is. Dat we ons als gemeenteraadsleden niet op de stoel van de wethouder of de ambtenaren gaan zitten."
Henk Zwiep denkt vooral ook dat het belangrijk is dat een kleine gemeente een goed college heeft. "Dat maakt een groot verschil. De raad bepaalt de lijnen, waar we geld steken en waarin niet. Vervolgens moet het college deze opdrachten goed uitvoeren."
