Inflatie en hoge energierekening zorgen 'helaas' nog niet voor meer aanmeldingen voedselbanken

De voedselbank Zuidoost Drenthe in Emmen
De vrijwilligers van de Voedselbank Zuidoost-Drenthe gaan op pad © RTV Drenthe / Ronald Oostingh
Minder boodschappen kunnen kopen voor hetzelfde geld. Dat is natuurlijk voor niemand leuk. Maar voor mensen die al van weinig rond moeten komen helemaal pittig. Want is er straks nog wel geld voor genoeg eten? Of kan ik nog wel kleren kopen voor mijn kind?
Met de stijgende energieprijzen en hoge inflatie zou je misschien verwachten dat meer mensen zich melden voor hulp bij de voedselbank. Toch niet. En daar zitten de hulporganisaties mee in hun maag.

Helaas

"Nee, we merken nog geen stijging", vertelt Tonie Mulder, voorzitter van het uitgiftepunt Meppel van de Voedselbank Zuidwest-Drenthe. "Helaas niet", voegt hij daar aan toe. Dat klinkt misschien krom, maar Mulder weet dat veel meer mensen geholpen zouden moeten worden.
Zijn voedselbank levert nu zo'n zeventig pakketten uit, maar dat zijn al wel eens 140 geweest. Met het leven dat steeds duurder wordt in het achterhoofd zou Mulder het liefst veel meer mensen willen bereiken.

Frustrerend

"Het is frustrerend om te weten dat veel hulpbehoevende mensen thuis zitten, maar niet om deze hulp vragen", legt hij uit. Samen met vrijwilligers is hij dagelijks bezig om te kijken hoe ze meer mensen kunnen bereiken. "Als ze nu niet komen, wanneer dan wel?", vraagt Mulder zich hardop af.
"We schrijven stukjes voor in de krant, om zo de drempel naar beneden te krijgen. En we proberen mensen natuurlijk zo goed mogelijk op te vangen. We hebben ook echt een mooie club vrijwilligers die iedere vrijdag opnieuw mensen te woord staat en helpt zodat mensen producten krijgen. De hoogste drempel is uiteindelijk de mensen zelf", concludeert Mulder.

Gratis voedselpakket

Ook bij de Voedselbank Hart van Drenthe valt het nog mee met de aanmeldingen. "En ja, dat vind ik jammer. Want we weten dat meer mensen het nodig hebben, maar er geen gebruik van maken", zegt Wim Oosting. Bij Hart van Drenthe zitten ze nu op zo'n 235 gezinnen, dat zijn ongeveer 400 monden om te voeden.
"We doen er echt alles aan om de drempel te verlagen. Maar dat is een proces van lange adem", vervolgt Oosting. Zo krijgen mensen die zich nu aanmelden bij de voedselbank eerst een maand lang gratis pakketten, zonder screening. "Pas daarna gaan we kijken of ze er ook echt recht op hebben. En ook de vragenlijst die daarbij komt kijken is minder groot, van 26 naar 6 vragen. Dat is toch minder overweldigend."
Het distributiecentrum van Voedselbank Zuidwest Drenthe
Het distributiecentrum van Voedselbank Zuidwest Drenthe © RTV Drenthe / Ronald Oostingh

Drempel

In Hoogeveen klinkt hetzelfde verhaal. Daar helpen ze op dit moment zo'n 143 gezinnen.
"De normen om hulp te krijgen bij de voedselbank zijn verlaagd, dus mensen kunnen sneller hulp vragen", aldus Henk Brouwer van de voedselbank Hoogeveen. "Alleen gebeurt dat nog niet. We vermoeden dat we slechts 10 procent van de mensen die recht hebben op de voedselbank helpen."
"Het grootste punt blijft schaamte. Maar we doen er echt alles aan om mensen te benaderen. Bijvoorbeeld via de kerk en diaconie", legt Brouwer uit. Ook hij breekt dagelijks zijn hoofd over de vraag hoe meer mensen hulp kunnen krijgen.

Schaamte

Volgens Brouwer helpt het ook niet mee dat mensen soms ongenadig hard kunnen zijn met oordelen over mensen die hulp krijgen van de voedselbank. "Daardoor krijg je ook dat sommigen denken: goh, wat zal de buurt wel niet denken."
"Een ander voorbeeld: wij zitten nu met ons pand naast een sportschool. Ik heb wel eens van mensen gehoord die dan zeggen: 'Ik ga daar niet heen, want ik heb vrienden op de sportschool. Straks zien ze mij.'"
Tonie Mulder van de Voedselbank Zuidwest-Drenthe begrijpt dat het voor veel mensen een hoge drempel kan zijn. "Ze krijgen natuurlijk iemand over de vloer die hun uitgaven bekijkt. Want ze moeten voldoen aan voorwaarden, dus alle spaarboekjes en rekeningen moeten op tafel."
"Dus als mensen hun geld verkeerd uitgeven, dan krijgen ze dat ook te horen", vervolgt Mulder. "Het is ook begrijpelijk dat er gecontroleerd wordt, want we moeten ergens een grens trekken." Maar volgens Mulder helpt het mensen uiteindelijk wel om uit een bepaalde situatie te komen.
Voedselbanken merken dat te weinig mensen gebruik maken van hun hulp

Lichte stijging

Bij de Voedselbank Zuidoost-Drenthe merken ze wel een stijging in het aantal aanvragen sinds het begin van dit jaar. "Maar of dat echt met de hogere prijzen en energiestijging te maken heeft, dat kan ik niet precies traceren", legt voedselbankvoorzitter Ton Sleeking uit.
Het aantal aanmeldingen steeg sinds het begin van dit jaar met zo'n 10 tot 15 procent. "We helpen nu zo'n 450 tot 460 huishoudens, dat zijn zo'n duizend monden", aldus Sleeking.
"Wij zitten zelf al jarenlang op zo ongeveer dezelfde groep mensen", licht Bouke Schaap van de Voedselbank Noordenveld toe. Dat zijn in totaal een stuk of vijftig klanten.
"De verwachting is dat het gaat stijgen, maar dat hangt bijvoorbeeld ook af van op welke termijn mensen hun energierekening hebben afgesloten. Dat loopt natuurlijk niet allemaal af in januari", aldus Schaap.

Mensen vinden werk

"Maar goed, de verwachting is natuurlijk niet altijd de waarheid", nuanceert de voedselbankmedewerker zijn woorden. "Ik zie bijvoorbeeld hier ook dat steeds meer mensen juist werk vinden."
Volgens hem speelt de toename van klanten meer in het Westen van het land dan in bijvoorbeeld Noordenveld. "Wij hebben al jaren een beetje dezelfde groep mensen. En we doen er alles aan om iedereen te benaderen. Met behulp van de gemeente en met het armoedepact bijvoorbeeld."
Schaap zegt dat ze in Noordenveld aardig goed in de gaten hebben dat iedereen die het nodig heeft goed geholpen wordt. "Maar goed, dat kan ik natuurlijk niet hard maken met cijfers."

Toenadering

Veel voedselbanken zijn bezig met de vraag: hoe bereiken we meer mensen. Zo ook in Zuidoost-Drenthe: "Want de schatting is dat wij zo'n een derde bereiken van de mensen die hulp nodig heeft", aldus Sleeking.
In Zuidoost-Drenthe werken ze daarom nu steeds meer samen met andere hulporganisaties om zo beter mensen te kunnen benaderen. Sleeking: "Bijvoorbeeld het Leger des Heils. Het blijkt dat mensen daar net wat gemakkelijker aankloppen. Dus dan proberen we een systeem op te zetten met doorverwijzen."

Producten

Wat betreft de aanvoer van producten heeft geen van de voedselbanken problemen. Meer drukte zouden ze dus best aankunnen. "Zo is bijvoorbeeld het landelijke verdeelsysteem verbeterd", legt Sleeking uit.
En ook hebben de voedselbanken door acties tijdens de feestdagen meer dan voldoende voorraad van houdbare producten om het nog een flinke poos uit te zingen. Maar dan moet de grote, onzichtbare groep die nu nog geen hulp vraagt zich wel melden.

Oplossing

Mulder van het uitgiftepunt in Meppel heeft wel een idee om toch meer mensen de spreekwoordelijke drempel over te krijgen. Hij vindt dat het normbedrag waarop gebaseerd wordt of iemand wel of niet hulp krijgt omhoog mag.
"Als je kijkt naar de lastenverzwaring die mensen hebben gehad, dan zou die norm een stuk hoger moeten. En dat is onze verantwoordelijkheid om daar iets aan te doen", aldus Mulder.
Volgens de voorzitter regelt de Voedselbank Nederland dat alle voedselbanken in Nederland hetzelfde werken. Maar als individuele voedselbank mogen ze volgens Mulder ook zelf invullen hoe ze met de regels omgaan: "Wij moeten dus misschien ook maar het voortouw nemen om de normbedragen flink omhoog te doen."
Hierover wil Mulder snel om tafel met de screeners, dat zijn de mensen die mogelijke klanten van de voedselbank bezoeken om te onderzoeken of ze recht hebben op hulp. "Zij moeten met elkaar bepalen: hoe gaan wij de wijken in, hoe benaderen wij de mensen en wat vinden wij belangrijk om de mensen de voedselbank binnen te laten komen." Mulder hoopt met dit gesprek de toon te zetten voor andere voedselbanken.
Om in aanmerking te komen voor hulp van de voedselbank moet je voldoen aan een paar voorwaarden. In het kort komt het erop neer dat er gekeken wordt hoeveel je maandelijks overhoudt voor eten en kleding. Het normbedrag is sinds dit jaar versoepeld.
Op de website van de Voedselbanken Nederland staat een rekenhulp om te kijken of je in aanmerking komt voor hulp.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.