Drenthe Toen-podcast: seks en de bruine bonen van Bartje Bartels

Carolina Verhoeven: "En dat is het krijgen van kinderen. Daarvoor was die sensatie rondom seksualiteit zo belangrijk. Dat zie je al bij Adam en Eva: het rode appeltje. Rood, want daar kijk je naar, dat is de verleiding. Later blijkt dat het helemaal geen appel was, maar een dadel, maar dat doet er niet toe."

"Het krijgen van kinderen was een waarborg dat later als je oud was, je verzorging had. Kinderen die voor het huwelijk geboren waren, waren helemaal niet zo'n probleem. Of een keer vreemdgaan en dat je dan een kind kreeg. Helemaal geen punt. Nu is dat erg, maar in vroeger tijden was dat niet zo. Het krijgen van kinderen was het doel van de seks", aldus Verhoeven.

Culinaire verleiding, wat zet je dan zoal op tafel? Verhoeven: "In de eerste plaats neem je prikkelende recepten, die ooit letterlijk peperduur waren, peper was pittig, dus prikkelend. We spreken hier over de 17e eeuw, Op schilderijen wordt al een verhaal verteld, mensen met een open oester in hun hand. Of een opengesneden appel, die een beetje lijkt op de vulva van een vrouw. Wie had zo'n schilderij in huis? Mensen met een ruimer budget. Die konden vaak ook lezen, kochten boeken. Maar in boeken mocht je niet alles beschrijven. Via een schilderij zag je toch wat je wilde zien."

Waarom peper? "Peper prikkelt, van peper wordt je warm van binnen, je kauwt erop. Je hoort het geknars in je oren. Want het verleiden is niet alleen je ogen die dat zien, je neus die het ruikt maar ook de lippen die het proeven. Warm en koud, zacht en zuur en zout. Je oren zijn minstens zo belangrijk. Want als je een broodje breekt, hoor je dat knisperende geluid. Dat is ook een vorm van verleiden. Er zijn zoveel invloeden, zonder dat je het weet prikkelen ze allemaal onze sensuele lusten."

"Vandaag de dag heb je heel veel met erotiek. Je kunt puddingvormen kopen in de vorm van een penis, een ijslolly in de vorm van een rode aardbei die sensualiteit uitstraalt. Zelfs een pak yoghurt in de winkel heeft al een verwijzing naar het sensuele, om het maar aantrekkelijk te maken."

Bartje Bartels die niet bidt voor bruine bonen, dan denk je niet meteen aan een zinnenprikkelend plattelandsgerecht. "Maar toch, die boon is pure erotiek. Vooral de tuinboon. Daar wil ik het wel even over hebben", zegt Carolina met stralende ogen. "De tuinboon is het bewijsstuk van erotiek. Dat begon al in de Romeinse periode. De tuinboon wordt altijd gepeld, dat buitenste vliesje wordt eraf gehaald. Dan zie je binnenin dat witte naveltje en dan zie je zo'n klein aanhangseltje. Dat naveltje is de vulva van een vrouw en dat aanhangseltje is de penis van een man. Een tuinboon heeft alles in zich, en de Romeinen vereerden al de tuinboon. Dat boerending, op z'n plattelands gezegd."

We blijven op het platteland. Van seksualiteit en voortplanting is het maar een kleine stap naar vruchtbaarheid en de sociale mores waar die door omgeven wordt. Carolina Verhoeven: "Als een vrouw niet vruchtbaar was, werden daar opmerkingen over gemaakt. Je kreeg een pop, of een bos stro voor de deur in de vorm van een pop. Communicatie in een dorpsgebeuren was kleiner en ook veel harder. In je directe omgeving woonde je familie, en die werd daar op aangekeken. Volkshumor als een soort samenzwering. Maar nadat een kind geboren is, gaan mensen trakteren, op een grote pop, gebakken van koek, of een gevulde pop. Ook in Drenthe: zachte witte broodkoek met daar binnenin een mengsel van zoete kaneel en suiker, dat is om het te vieren."

Nog even als tip: het summum van een 'liefdesmaal' volgens Carolina Verhoeven, want dat hoeven echt geen oesters, champagne of aardbeien te zijn: "Je vult het binnenste van een uitgeholde appel met een mengsel van zoete rozijnen, rum of appeldiksap, bekleden met bakpapier en folie in de oven, tot 'ie zacht is, en dan serveren met een beetje roomijs. Daar kunnen ze bij mij wel mee aankomen."