Militaire vakbonden: 'De dag die je wist dat zou komen'

"Assen lag al eerder op het hakblok", zegt Ton van den Berg, voorzitter van de Algemene Federatie van Militair en Burger Personeel (AFMP). "Toen werd sluiting nog succesvol afgewend, door de politiek en ook de vakbonden. Maar dit was wel de dag die je wist dat zou komen."

Dinsdagavond werd bekend dat sluiting 'een serieuze optie' is voor de staatssecretaris. Het kabinet wil namelijk dat Defensie overbodig vastgoed afstoot. Panden die wél behouden blijven, moeten worden verduurzaamd en gemoderniseerd. Voor Assen dreigt dus optie één: afstoten.

De Johan Willem Friso Kazerne dateert van eind negentiende eeuw. Het complex kampt met achterstallig onderhoud. Is sluiting van de kazerne dan niet logisch? "Dat wil ik niet gelijk zeggen", stelt Van den Berg. "Maar wat voor Assen gezegd wordt, kun je ook zeggen voor Amersfoort, Soesterberg en Vught. Het probleem met vastgoed is veel breder."

En dus moeten er volgens de AFMP-voorzitter keuzes gemaakt worden. "Kijk, dat Assen waarschijnlijk dichtgaat, is een beleidskeuze. Maar dat Defensie wil moderniseren en clusteren, snap ik."

Zijn collega-voorzitter Jean Debie van de Vakbond voor Burger en Militair Defensiepersoneel (VBM) sluit zich daar bij aan. "De mensen moeten wel in goede gebouwen kunnen werken", legt hij uit. "Alles moet aan de nieuwste normen voldoen." Volgens Debie moeten alle panden van Defensie uiterlijk in 2024 minimaal energielabel C hebben. "Er wordt nu een inventarisatie gemaakt. Wat kost verduurzamen en wat kost nieuwbouw?"

Vakbond VBM ziet ook dat dit probleem breder is dan alleen Assen. "Dit geldt eigenlijk voor alle locaties in Nederland. Dat komt omdat er in de afgelopen dertig, veertig jaar nauwelijks is geïnvesteerd in infrastructuur, op een enkele locatie na. En dan worden er keuzes gemaakt", aldus Debie. "Het is nergens goed genoeg op de kazernes. Of je het nu hebt over Schaarsbergen, Oirschot of Den Helder."

Verduurzamen en moderniseren is volgens beide vakbondsvoorzitters lastig. "Defensie heeft veel panden die rijksmonument zijn", weet Van den Berg van de AFMP. De oude kazernegebouwen in Assen zijn dat ook. "Dan ben je aan veel meer regels gebonden en kost het ook veel meer. Je mag daarnaast ook niet zomaar slopen. Dus dan moeten er harde keuzes gemaakt worden, begrijp ik wel." Jean Debie vult aan: "Wettelijk gezien mag je gewoon veel minder."

Het is de bedoeling dat de ruim duizend Asser militairen van de Luchtmobiele Brigade na de sluiting verhuizen naar de Johannes Post Kazerne in Havelte. Van den Berg hoopt dat dat doorgaat. "Daar zou ik wel voor willen pleiten, ja", zegt hij. "Dat is ook belangrijk voor de regionale functie van defensie. Voor militairen uit Drenthe die voor de landmacht willen werken, moet er toch wel een locatie zijn."

Wel ziet Van den Berg dat het indirect gevolgen kan hebben voor de provinciehoofdstad. "Assen is al heel lang een garnizoensstad. De horeca gaat hier bijvoorbeeld wel wat van merken." Debie ziet dat eveneens zo. "Banenverlies zal niet voor militair personeel en burgerpersoneel aan de orde zijn. Hooguit voor toeleveranciers rond Assen."

Debie is blij dat de militaire populatie niet minder lijkt te worden. "Maar als je de eenheid van Assen naar Havelte verplaatst, moet op die plek wel nieuwbouw kunnen komen." Volgens staatssecretaris Van der Maat is Havelte een locatie waar Defensie nog decennia vooruit kan. Overigens wil de staatssecretaris nog geen toezeggingen doen over een verhuizing naar de gemeente Westerveld.

Veel onrust onder defensiepersoneel is er nog niet, stellen de vakbondsleiders. "Maar als locaties met sluiting worden bedreigd, ontstaat er altijd wel enige mate van onrust", weet AFMP-voorman Van den Berg. "Dit vooruitzicht kan voor sommige leden wel beangstigend zijn, zeker als Assen een plek is waar je je hele carrière al woont en werkt."

Jean Debie van de VBM heeft nog geen reacties gekregen vanuit Assen. "Maar ik kan me voorstellen dat de afstand groter wordt voor mensen die in Assen wonen. Er zal zeker wat ongemak zijn voor mensen die in Assen wonen, maar straks naar Havelte moeten. Maar dat de eenheden niet worden opgeheven, is voor ons van essentieel belang."