Tekort jeugdhulp en Wmo in Assen weer ruim een miljoen hoger: 7,5 miljoen nu

1 maart 2019, 06:27 • 5 minuten leestijd

Assen komt steeds meer geld tekort op jeugdzorg en wmo (oto: pixabay.com)

Het miljoenentekort in Assen op de jeugdhulp en Wmo is weer hoger geworden. In plaats van 6,3 miljoen euro tekort over 2018, geeft de nieuwste prognose 7,5 miljoen euro aan.

Een definitief cijfer is er pas als de jaarrekening van 2018 van de gemeente wordt vastgesteld. Zorgaanbieders in het sociaal domein kunnen nog tot 1 april rekeningen indienen. Daardoor kan het tekort nog hoger oplopen, waarschuwt financieel adviseur Stefan Hasselman van de gemeente Assen.

De nieuwste cijfers werden gisteravond gepresenteerd aan de raad, die vanaf 2020 een nieuw inkoopbeleid wil invoeren voor zorg in het sociaal domein. Dat moet kosten besparen, te veel zware zorgtrajecten voorkomen, kwaliteit verhogen, en het te volle zorgveld met driehonderd zorginstellingen, klein en groot, inkrimpen.

Het toewijzen van jeugdhulp en Wmo, dat in 2015 van Rijk naar gemeenten is gegaan, brengt de gemeenten steeds meer in de knel, blijkt uit onderzoek. Ook in Assen. In 2016 hield Assen nog geld over. Maar in 2018 loopt het tekort steeds verder op.

Op de jeugdhulp dacht Assen over het afgelopen jaar eerst nog 6,1 miljoen tekort te komen. Maar dat is opgelopen naar 6,4 miljoen. Op de Wmo stijgt het tekort van 2 naar 2,7 miljoen. Op beschermd wonen houdt Assen geld over, maar al met al moet Assen inmiddels al 7,5 milljoen wegpoetsen als tekort. Terwijl enkele maanden geleden nog van dik 6 miljoen werd uitgegaan.

Het oplopende tekort komt door verlaging van de rijksbijdrage aan gemeenten voor de zorgtaken, tegenover een toename van cliënten die ook nog duurdere zorg krijgen.

Er loopt nog een lobbytraject voor meer geld vanuit Den Haag van de G40-gemeenten (de grote steden, waaronder Assen en Emmen) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten. Ondertussen nemen gemeenten zelf al maatregelen. Ze willen te dure zware zorgtrajecten voorkomen door preventiemaatregelen, er komt een strenger inkoopbeleid, en ze gaan prestatieafspraken maken met de zorgaanbieders.

Over 2018 geeft Assen, zo is de prognose, 26,7 miljoen uit aan jeugdzorg en Wmo. De gemeente krijgt vooral moeilijk grip op de stijgende jeugdzorgkosten. Want twee derde van de zorgverwijzingen naar hulpverleningstrajecten gaat niet via de gemeente, maar via huisartsen, rechters en jeugdartsen. "De zorgaanbieder bepaalt welke zorg nodig is, en dat is uitermate lastig voor ons als gemeente om daar grip op te krijgen en regie op te voeren", aldus Hasselman.

In Assen is het aantal cliënten in de jeugdhulp in twee jaar met 265 cliënten gestegen. Van 2.100 in 2016, naar 2.365 in 2018. Dat is een stijging van 10 procent, terwijl dat landelijk op 8 procent ligt. En de prijs per cliënt stijgt ook fors: van 7.700 euro per per persoon in 2016, naar 9.400 euro in 2018. Ook in de Wmo-zorg kwamen er tweehonderd cliënten bij in Assen: van 2.102 naar 2.302.

Dat steeds meer jongeren hulp krijgen, is niet alleen in Assen zo maar in alle gemeenten. Landelijk is het tekort op de jeugdhulp dan ook 800 miljoen euro, en dat dreigt zelfs op te lopen tot een miljard. Assen analyseerde gisteravond zijn rode cijfers, maar volgens onderzoek is er geen simpele verklaring voor de forse toename van steeds meer dure jeugdhulp.

Wat meespeelt is onder meer de moeilijke toegang voor jeugd tot de wet langdurige zorg, de Wlz. Deze wet is bedoeld voor cliënten die levenslange zorg nodig hebben binnen een instelling of via dure, intensieve trajecten. Maar kinderen tot 8 jaar worden al niet meer toegelaten tot de Wlz. De jeugdhulp van gemeenten is dan het vangnet voor deze zware groep.

Ook zit veel jeugd niet bij passend onderwijs, maar bij educatieve dagbesteding, wat de ook uit de pot van jeugdhulp komt. "We geven bijvoorbeeld 1 miljoen euro uit aan educatieve dagbesteding. Welke cliënten zijn dat dan? Horen die niet op school te zitten", aldus Hasselman. Verder zijn er de effecten van vechtscheidingen en het medicaliseren van jeugd.

Ook krijgt in Assen de jeugd al snel op het zwaarste niveau hulp, op niveau zes. De zorgaanbieder krijgt daarvoor 1.120 euro per maand. Een niveau lager is dat bedrag 363 euro. Raadsfracties vinden het verschil van 750 euro tussen beide hoogste zorgniveaus veel te groot.

En dat er een sterke stijging is van jeugd die op het zwaarste niveau hulp krijgt, zou veiligheidshalve zijn. "Men denkt al snel better safe than sorry. Zorgaanbieders laten cliënten instromen op een hoog niveau om er zeker van te zijn dat ze de beste hulp krijgen. Maar het blijft een onderbuikgevoel", aldus Hasselman.

Dat de Wmo-zorg in Assen van 2 miljoen euro tekort naar 2,7 miljoen euro oploopt, komt door meer dagbesteding en individuele begeleiding voor meer ouderen. Oorzaken zijn de vergrijzing en het langer thuis laten wonen. "Daar is dan passende zorg en individuele begeleiding voor nodig. Ook voor deze groep is de wet langdurige zorg lastiger toegankelijk geworden. Maar we vragen ons af, of je voor het langer thuis wonen toch niet die wet moet aanspreken. Want je zet er wel individuele begeleiding op", aldus Hasselman.

Deze maand moet de raad Assen beslissen over het nieuwe, strengere inkoopbeleid voor het sociaal domein met jeugdzorg en Wmo. De zorg inkopen wil Assen vanaf 2020 samen doen met Aa en Hunze, Midden-Drenthe, Noordenveld en Tynaarlo. Ondertussen zoekt het college in de begroting naar oplossingen voor het miljoenentekort binnen het sociaal domein, dat ook in 2020 dreigt. Zo dreigen er bezuinigingen op cultuur, en gaan mogelijk de lokale lasten omhoog.