Nieuw observatorium in Frederiksoord wil klein Planetron zijn

Frans van der Graaf kijkt al 30 jaar naar de sterren
Frans van der Graaf kijkt al 30 jaar naar de sterren © RTV Drenthe / Josien Feitsma
Frederiksoord heeft een observatorium. De spullen zijn binnen en de apparatuur is nagenoeg afgesteld; volgens initiatiefnemers kunnen de eerste afspraken worden gemaakt.
Het is een opvallend object: een witte iglovormige koepel midden in het complex van de voormalige tuinbouwschool in Frederiksoord. Het Royal van Swieten Observatorium, zoals het gekscherend wordt genoemd, is een idee van Frans van der Graaf. "Haal dat Royal er maar af. Dat klinkt veel te deftig", lacht hij.
Van der Graaf verhuisde een aantal jaren geleden naar Drenthe en runde tot voorkort een B&B in de oude bakkerij. De wereld van de sterren is hem niet nieuw. Al 30 jaar laat de materie zijn hart sneller kloppen. Ook was hij oprichter van de Sterrenwacht Mercurius in Dordrecht.

Geen 13.000 bezoekers

"Dit is puur een particulier initiatief geboren vanuit mijn hobby die ik al 30 jaar beoefen. De sterrenwacht in Dordrecht trok 13.000 bezoekers per jaar, dat gaan we hier niet halen. Al is het alleen al om het feit dat je daar de ruimte niet voor hebt."
In de sterrenkoepel staat een kijker die wordt aangestuurd door een computer. "In de computer staat 42.000 objecten opgeslagen", legt Van der Graaf uit. "Die kan ik te kust en te keur laten zien, maar de mooiste objecten zijn toch wel de zon, de maan, de planeten en wat sterrenstelsels. Als je maar uitleg hebt van waar je naar kijkt."
Observatorium

Lange aanloop

Het observatorium maken was een hele operatie. Van der Graaf trof de koepel in Buinerveen en die moest in twee delen worden gezaagd om te worden vervoerd. Materiaal werd besteld, "maar iedereen had in die tijd een hobby nodig", lacht de Graaf. "Tien maanden liet de kijker op zich wachten en drie maanden de oculairs. En daarna is het de afgelopen vier maanden niet helder geweest op het weekend na, dus al met al heeft het heel wat tijd in beslag genomen."

Duisternis

De gemeente Westerveld blijkt een geschikte plek voor dit soort initiatieven. Tot voor kort stond er het Planetron, en ASTRON is er als instituut voor de radioastronomie actief met sterrenkunde.
"Het Planetron is helaas dicht. We proberen in het klein daar een aanvulling op te zijn. Drenthe is bij uitstek een provincie waar veel sterrenkunde is ontwikkeld. Dat heeft ook alles te maken met de heldere hemels die je hier vaak hebt."

Licht- en luchtvervuiling

De locatie voor het nieuwe observatorium is dan ook niet toevallig gekozen. "Als je in de Randstad bent heb je behalve lichtvervuiling ook te maken met industrialisatie", legt Van der Graaf uit. "Dat heeft dan heel veel troep in de lucht. Alleen al het aantal vochtdeeltjes in de lucht is bepalend voor de helderheid van de sterrenhemel."
De Drentse omgeving heeft minder vervuiling. "De natuur reikt verder dan de toppen van de bomen. Dit gebied is bekend om zijn mooie natuur. Ook de tuinen getuigen daarvan. Tot in de oneindigheid van het heelal kan ik mensen nu laten genieten."
RTV Drenthe maakte eerder de documentaire over het bijzondere verhaal van Van der Graaf en de reden waarom hij naar Drenthe verhuist.
Het Royal van Swieten Observatorium
Het Royal van Swieten Observatorium © RTV Drenthe / Josien Feitsma

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.