'Schat, ik ga even naar de Poolse grens wat Oekraïners ophalen'

Thomas Braaksma ging met vier auto's naar de Poolse grens en bracht negen Oekraïense vluchtelingen mee terug naar Nederland. Drie daarvan vangt hij op bij hem thuis in Hardenberg en zes vluchtelingen zitten bij zijn ouders in Nieuwlande.

"Wat mijn motivatie is? Nou, ik zat vrijdag televisie te kijken en toen zag ik dat een meisje haar vader omhelsde bij de groene hekken bij de grens. Vader ging terug het land in en moeder en dochter gingen verder naar Polen. Dat raakte mij. Ik heb zelf een vrouw en drie schatten van kinderen. Dus dat doet wat met je", zegt Braaksma, die zijn jeugd in Nieuwlande doorbracht.

Hij noemt zichzelf impulsief en lacht als hij zegt: "Mijn vrouw is gelukkig mijn rationele tegengewicht die logische tegenvragen stelt. Ik zei: 'Schat, ik denk dat ik naar de grens ga en wat mensen op ga halen. Ik zie wel hoe ik het doe.' Dit was de eerste keer dat ze niet een logische tegenvraag stelde om mij daar vanaf te houden maar ze was stil. 'Misschien moet je dat doen ook.' Dus toen ben ik maar gegaan", aldus Braaksma.

Je zou denken dat Oekraïners zouden staan te springen om mee te gaan met Braaksma naar Nederland. Maar hij trof veel wantrouwen aan. Hij had plaats voor zeventien personen en kwam terug met negen Oekraïners. "Vergelijk het maar met de situatie dat hier oorlog uitbreekt en je als Nederlander bij de grens met Duitsland staat. Stel dat mensen uit Zuid-Europa je op komen halen. Zou je dan meegaan? De wildste verhalen doen de ronde bij de stations. Zo werd er tegen Oekraïners gezegd dat ze niet mee moesten gaan. 'Het zijn smokkelaars en ze gaan je verhandelen', werd gezegd."

De 38-jarige Julia en haar 10-jarige dochtertje Kristina gingen wel mee en wonen nu bij Braaksma in huis. "Ik heb familie in het bezette gebied. Iedere dag hebben we contact via sms en horen we het slechte nieuws over Oekraïne", zegt ze.

De Oekraïners die bij Braaksma verblijven overwegen asiel aan te vragen. Sinds de inval van Rusland in Oekraïne heeft de IND 235 aanmeldingen gekregen van Oekraïners. Vandaag kregen ze te horen bij het aanmeldcentrum in Ter Apel dat de wachttijd vijf uur bedraagt. De portier verwachtte dat die wachttijd de komende dagen verder op zal lopen.

In principe kunnen Oekraïners zes maanden in Nederland verblijven en is aanmelding bij de Immigratie en Naturalisatiedienst (IND) niet nodig. En vanwege het associatieverdrag tussen Oekraïne en Nederland mogen Oekraïners hier gewoon aan het werk zonder extra papierwerk. Julia is er nog niet uit wat het beste is.

Een woordvoerder van de IND zegt dat de aanmeldingen van Oekraïners nu niet actief in behandeling worden genomen. Maar wel komen ze dan in de procedure, wat inhoudt dat onderdak, gezondheidszorg en scholing worden geregeld. Maar werken kan dan weer niet.

Het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) meldt alleen een rol te spelen bij de opvang van Oekraïners die asiel aanvragen. "De vraag voor opvang van Oekraïners die buiten de procedure blijven ligt bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten", zegt een woordvoerder.

Braaksma leeft nu van uur tot uur. "Nou, het heeft wel impact. In de eerste plaats op het gezin. Ik merk dat mijn kinderen toch wel wat prikkelbaarder zijn. Papa mag ik nog een snoepje? Normaal is het dan 'nee'. Maar als het dan een strijd wordt doe ik toch nog even een snoepje, want het is voor ons allemaal een beetje gek. Maar als je alle problemen eens opschrijft en je zet dat af tegen de problemen die deze mensen hebben, waar hebben we het dan over?"

Lange termijn plannen maakt hij maar even niet. "De komende week eerst maar even tot rust komen. En als alles goed gaat wil ik nog een keer die kant op. Julia wil dan wel met me mee als ambassadeur om mensen op het station te vertellen hoe het is om te doen wat zij doet."

Julia is dankbaar voor de opvang die ze krijgt: "Nederland bedankt. Familie van Thomas bedankt. Bedankt iedereen die mij, mijn dochter en anderen helpen."