Hoogleraar over pesticiden in bodem Westerveld: Patat eten is riskanter

De kans dat de gewasbeschermingsmiddelen die in de Westerveldse bodem en op gewassen zijn aangetroffen schadelijk zijn voor mensen, is heel erg klein. Dat zegt hoogleraar toxicologie Ivonne Rietjens.
Daarmee reageert ze op het onderzoek van het burgerinitiatief Meten = Weten uit de gemeente Westerveld. Dat nam monsters van de bodem en van gewassen in die gemeente, waarin zij verschillende pesticiden aantroffen.
Lees meer: 'Vooral de hoeveelheid bestrijdingsmiddelen verontrust ons'
Strenge normen, weinig kans
"Als je de grond niet eet, dan krijg je die stoffen ook niet binnen. Dat het in de grond zit, zegt dus op zich niets. Wel is er kans dat je het binnen krijgt als je groenten uit eigen tuin eet. Maar ik kan me niet voorstellen dat mensen zo veel uit hun eigen moestuin eten, dat je zo veel van de middelen binnenkrijgt dat het schadelijk zou zijn", vertelt Rietjens, die verbonden is aan de Wageningen Universiteit.
Wettelijk is vastgesteld hoe veel er van een bepaalde stof in groenten en fruit mag zitten. Die normen zijn volgens Rietjens erg streng. "Zelfs als je groenten of fruit eet dat op of zelfs iets boven die residu limiet zit, dan is dat nog niet direct slecht voor je gezondheid. De inname kan in dat geval nog steeds lager zijn dan de vastgestelde veilige dagelijkse inname. Je moet eerst bepalen hoeveel je er daadwerkelijk van binnen krijgt, voordat je in paniek raakt."
Bij het onderzoek van bodemmonsters en gewassen in Westerveld, zijn onder meer de stoffen 2-fenylfenol en fenpropidin gevonden. Hoogleraar Rietjens heeft een snelle risico-evaluatie van deze stoffen gedaan. Daaruit blijkt dat de waarden die zijn aangetroffen zelfs bij het eten van een aanzienlijke hoeveelheid van de betreffende gewassen geen risico voor de gezondheid op zullen leveren. In de spruitkool werd bijvoorbeeld 6,81 microgram 2-fenylfenol per kilo ontdekt. Wanneer een volwassene van 70 kilo of een kind van 20 kilo een halve kilo van dit gewas zou eten is de inname nog altijd 408 tot 117 keer minder dan wat nog veilig is voor het menselijk lichaam. De hoeveelheid fenpropidin die werd ontdekt op volgteeltgewas is zodanig dat het eten van een halve kilo van dat gewas voor een kind van 20 kg resulteert in een inname die nog steeds 300 keer lager is dan de veilige dosis.

Discussie over stapelen

Dat verschillende stoffen op één plek in de bodem zitten kan schadelijk zijn, maar volgens de toxicoloog alleen als die stoffen een effect hebben op hetzelfde orgaan. "Daar is wel discussie over. Maar als de ene pesticide slecht is voor je nieren en de ander voor je lever, dan kun je ervan uitgaan dat die effecten niet stapelen."
Bovendien worden stoffen volgens Rietjens erg streng getest voordat ze in onze voedselketen terecht komen. Boeren en telers die de regels hanteren, handelen volgens de hoogleraar gewoon correct.

Patat eten

Mensen die roken krijgen volgens Rietjens veel meer schadelijke stoffen binnen dan via gewassenbescherming. En ook via onze voeding krijgen we heel wat meer ongezonde stoffen binnen dan door bestrijdingsmiddelen. "Ik zou me drukker maken over acrylamide, dat gevormd wordt bij het maken van toast of patat. Dat is een DNA-beschadigende stof en daarvan krijgen mensen wel zo veel van binnen dat het schadelijk is."
De toxicoloog snapt wel dat er ook emoties meespelen in het geval van Westerveld. "Dat mensen het gevoelsmatig niet fijn vinden dat er pesticiden in hun tuin terecht komen, dat begrijp ik wel. Maar daarover hoeven we dus niet direct in paniek te raken."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.