Zoek het uit! - Waar is de Lange Jammer uit 'Bartje' gebleven?

Een tekening die A. Cieraad in 1958 uit zijn geheugen tekende van de Lange Jammer uit zijn jeugd (bron: Drents Archief)
Een tekening die A. Cieraad in 1958 uit zijn geheugen tekende van de Lange Jammer uit zijn jeugd (bron: Drents Archief)
Bartje, het boegbeeld van Drenthe. In het beroemde boek van Anne de Vries loopt het Drentse boerenjochie van zijn huis naar Assen, langs de Lange Jammer.
Fred Huurman las het boek, en vroeg zich af wat de Lange Jammer precies was, en waar die nu nog in Assen terug te vinden is.
Om te beginnen moeten we vaststellen dat de Lange Jammer geen straat of buurtje is, maar een gebouw. Historicus Bertus Boivin: "Het was feitelijk een lang gebouw met daarin allemaal éénkamerwoningen op een rij. Er was een losse wc bij in een houten hokje, en achter was vaak een moestuintje."

Armoe troef

Wie in de Lange Jammer woonde had het bepaald niet breed. Dat blijkt ook uit het verhaal van Bartje, het was een schrikbeeld voor hem. Als hij dáár maar niet zou komen te wonen! "Het waren kamers van, nou, laten we zeggen drie bij vier of vijf meter. Daar woonden dan hele gezinnen in, en die waren in die tijd niet klein. Vader en moeder in de bedstee, en de kinderen boven op zolder. Op zolder waren soms geen scheidingswanden tussen de buren. Dan werden er wat doeken opgehangen voor de privacy."

Lees meer: Zoek het uit! - Hoe is Bartje het boegbeeld van Drenthe geworden?

"Tussen de Eerste Wereldoorlog en de Tweede Wereldoorlog zijn dit soort woningen voor de allerarmsten verdwenen. Er kwamen woningcoöperaties die voor deze groep mensen goedkope huurwoningen bouwden", vertelt Boivin.

Kloosterveen

De Lange Jammer in Assen lag op de plek waar nu de wijk Kloosterveen is gebouwd. Er is in het landschap niets meer van terug te zien. Wie het boek Bartje leest kan er uit opmaken dat Bartje heeft gewoond aan de andere kant van waar nu Kloosterveen ligt, meer richting de Smildes. Bartje sprong over sloten en rende over akkers en weilanden, wat doet vermoeden dat Anne de Vries een 'wijk' zoals de Meesterswijk of de Van Lierswijk in gedachten had als plek waar Bartje Bartels woonde.
Eerder zochten we uit hoe het kon dat Bartje uitgroeide tot boegbeeld van Drenthe:
Zoek het uit! - Hoe is Bartje het boegbeeld van Drenthe geworden?
Zoals eerder gezegd, het was Bartjes grote schrikbeeld om in de Lange Jammer te wonen. Toch is dat wat er gebeurt, aan het einde van Anne de Vries' boek. In de Lange Jammer komt hij dan uiteindelijk tóch terecht, als zijn vader zonder werk komt te zitten en het gezin tot nog grotere armoede vervalt.

Zoek het uit!

Met onze rubriek 'Zoek het uit!' willen we door jullie aan het werk gezet worden. Wij gaan aan de slag met de door jou ingestuurde vragen.

Heb jij ook een vraag over jouw woonplaats, regio of iets anders dat te maken heeft met Drenthe? Stel je vraag!

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.