Politie gebruikte vaker geweld, coronaregels belangrijke oorzaak

In 2020 werd nog 1.198 keer door de politie geweld gebruikt, al vaker dan in 2019. In 2021 moest de politie 1.363 keer geweld toepassen. Volgens Joop de Schepper, Hoofd Operatiën Eenheid van politie Noord-Nederland, heeft dat vooral te maken met de kortere lontjes van mensen in de coronaperiode.

"Bij contacten met burgers die normaal gesproken rustig verlopen, kwam regelmatig onderliggende irritatie naar boven." De Schepper benadrukt dat praten dan altijd de beste manier is om te voorkomen dat geweld wordt gebruikt, al gaat dat niet in alle gevallen goed. De politie kan dan fysiek geweld gebruiken of geweldsmiddelen als een wapenstok, pepperspray of vuurwapen inzetten.

Niet alleen het aantal keer dat de politie geweld gebruikte, steeg. Ook binnen elk geweldsincident werd vaker geweld toegepast. Zo kan het bijvoorbeeld dat meerdere agenten bij eenzelfde incident geweld gebruiken. Die agenten registreren dan apart van elkaar hun geweldsinzet.

De politie maakte vorig jaar vooral gebruik van de wapenstok, waterwerper en het traangas, en er werden relatief vaak paarden ingezet. Dat is vooral te verklaren door de vele demonstraties waarbij de politie het afgelopen jaar moest optreden.

Bij fysieke inzet waar geen geweldsmiddelen werden gebruikt, ging het vooral om duw- en trekwerk. Op de tweede plek staat het intrappen van een deur en op de derde plek het richten van een vuurwapen.

Cijfers over de slachtoffers van het politiegeweld zijn er niet. In Drenthe zijn er het afgelopen jaar, zo geeft de politie aan, geen geweldsituaties geweest met een dodelijke afloop. Ook is het aantal zwaar gewonden gering. "Wanneer een incident wordt opgeschreven, wordt verklaard wat er is gebeurd en dus ook of er geweldsmiddelen zijn gebruikt", legt een politiewoordvoerder uit. "En letsel van het slachtoffer wordt daar niet bij opgeschreven."

Hoe vaak er geweld tegen de politie werd gebruikt, is ook nog niet duidelijk. Die cijfers worden later dit jaar bekend.

De schepper benoemt daarnaast dat door corona de onderlinge communicatie moeizamer werd. "We hebben gezien dat het best lastig was om in contact met mensen te blijven en afspraken te maken. Ook bij demonstraties, omdat het voor ons belangrijk is dat we kunnen inschatten wat er gaat gebeuren", legt hij uit. "We willen graag de demonstraties faciliteren en dan willen we ook in contact komen met de organisatoren. Dat is de afgelopen twee jaar echt wel lastiger geweest dan daarvoor. Soms wisten we niet eens wie de organisator was en regelmatig kwam het voor dat ze met ons geen afspraken wilden maken."

De Schepper hoopt dit jaar te kunnen zien of de coronamaatregelen er toe hebben geleid dat de politie meer geweld heeft gebruikt. Nu zijn de coronaregels vervallen, wat het aannemelijk maakt dat de geweldsinzet afneemt. "Als we een tijd gespaard blijven van coronamaatregelen dan kunnen we kijken of dat inderdaad de invloed is of dat we nog dieper moeten graven om te zien wat er aan de hand is."