Oekraïense hoopt met theaterstuk 'Zij zagen Oorlog' vrijheid samen met publiek te vieren

Dit jaar is het dan eindelijk zo ver. De in Zwolle woonachtige Marasanova staat weer op het podium met haar solo-optreden. Een stuk over oorlog met verhalen van ooggetuigen. Het is een verhaal van hoop en vrees, van lijden en vergiffenis. Een verhaal van oorlog, maar in het midden wordt gelaten welke oorlog. De data die ze speelt zijn zorgvuldig uitgekozen. "We volgen het bevrijdingspad", legt de actrice uit. "De data waarop bepaalde dorpen en steden bevrijd zijn of wanneer de bevrijding gevierd worden, treed ik op."

Op de dag van de bevrijding van Nieuw-Weerdinge wordt het decor van multifunctioneel centrum De Badde in Nieuw-Weerdinge opgebouwd. De vrijheidsbuttons met vredesteken er op worden klaargemaakt voor de bezoekers en er staat een bus bij de ingang waarin geld gedoneerd kan worden. Want alle inkomsten gaan naar hulpprogramma's voor Oekraïense vluchtelingen.

Zelf ontvluchtte Marasanova de Sovjet Unie op zeventienjarige leeftijd na de val van het IJzeren Gordijn. "Ineens kon je naar het vrije westen vertrekken", legt ze uit. Omdat het antisemitisme in Oekraïne hoogtij vierde, besloten een aantal van haar (Joodse) familieleden te vertrekken.

In Nederland genoot Marasanova van de vrijheid. Toen ze twee jaar geleden de voorstelling maakte samen met regisseur Paul Dekker besloot ze het stuk op te dragen aan haar beide oma's. "Mijn beide oma's hebben oorlog meegemaakt", vertelt de actrice. "Mijn Joods-Oekraïense oma kon tot haar dood het Duits niet aanhoren. Letterlijk. Zo veel pijn zat er in haar. En mijn Russische oma, die de negenhonderd dagen van de belegering van Leningrad [nu Sint Petersburg] heeft overleeft, heeft het grootse mededogen met de Duitsers. Dat heeft mij altijd zo geboeid. Hoe kan dat? Hoe kun je zoiets verschrikkelijks meemaken en dan toch uiteindelijk vergeven. En deze voorstelling is uiteindelijk het resultaat daarvan."

Ondertussen ligt haar geboorteplaats Kharkiv al enige tijd onder vuur. Hoewel ze al lange tijd weg is, heeft ze er nog wel vrienden wonen. Ze krijgt daarom ook veel mee van de situatie in Kharkiv. "Wat zij daar meemaken, het zijn veel gevechten, maar ze strijden vooral. Ze willen de Russen eruit schoppen. Ze haten de bezetter." Wat er daar gebeurt zet haar op scherp. Ook op het podium. "De pijn die ik voel zorgt ervoor dat het nog intenser wordt", vertelt ze. "Het acteren is een vak en je acteert je personage die super vrolijk is of die super gelukkig is. Ongeacht of er ellende is. Maar naar mijn idee wordt het nog sterker."

In Nederland heeft ze de vrijheid gevonden die ze zocht. Het duurde even voordat ze met de vrijheid kon leven, maar het is gelukt. Ze hoopt dat het gevoel van vrijheid dat zij heeft gevonden, ook gevoeld kan worden door Oekraïners en ook Russen. En ook een stukje dichterbij hoopt ze impact te hebben. "Met deze voorstelling hoop ik de bevrijding en de vrijheid samen met het publiek vieren."