'Vroeger was alles beter', maar hoe komt dat eigenlijk?

Senior
Oude mensen hebben het vaak over 'die goede oude tijd' © Pixabay
Vroeger was alles beter. Die goede oude tijd... Wie heeft deze uitspraken niet gehoord? Vooral oudere mensen schijnen te denken dat in vroeger tijden, tijdens de eigen jeugd, de wereld toch echt een stuk beter in elkaar stak. Maar is dat wel zo?
Waarom denken oudere mensen dat vroeger alles beter was? Deze vraag werd ingestuurd naar Zoek het uit!, en wij gingen op zoek naar de gloriedagen van weleer.

Was het wel echt beter?

Hoewel, gloriedagen... Uit verschillende onderzoeken blijkt dat 'vroeger was alles beter' ook werd gezegd in de tijd die we nu zien als 'beter'. Onderzoeker Jason Feifer las krantenartikelen uit de jaren 50, de tijd van de radio en de opkomst van de tv. Hij onderzocht of mensen toen vonden dat ze in een 'gouden eeuw' leefden waarin oplossingen kwamen voor veel problemen.
Dat bleek niet zo te zijn. Volgens Feifer werd er in de jaren 50 gezegd: "Vroeger was het veel beter. Nu hebben we unieke problemen, zoals milieuproblemen, raciale spanningen, politieke conflicten en de dreiging van een vernietigende kernoorlog. Dus vroeger hadden mensen het vast beter." En in de jaren 50 dachten ze daarbij aan de jaren 20.
En in de jaren 20 werd er volgens Feifer gezegd: "Vroeger was het beter. Jongeren respecteren ouderen niet meer en doen waar ze maar zin in hebben. Het idee van hoe een redelijk mens moet zijn, slaat niet meer aan. In de jaren 1890 was het veel beter."
En zo kun je zo ver de geschiedenis in gaan als je wil. "Vroeger was het beter, want vroeger luisterden kinderen gewoon nog naar hun ouders, werd er tenminste nog fatsoenlijk opgevoed en was dat softe gedoe nog ver weg. Was het nog maar vroeger, toen het gras nog groen was en de jeugd nog beschaafd." Klinkt bekend? Denk je er ook zo over? Het was de Griekse wijsgeer Socrates die al 2400 jaar geleden zo leegliep over de jeugd in zijn tijd.

Hoe komt dat?

Het moge duidelijk zijn, wij mensen zijn maar een ontevreden soort, lijkt het wel. In welke tijd we ook leven, we blikken altijd met heimwee terug naar 'vroeger'. Hoe komt dat?
Het antwoord op deze vraag ligt in de manier waarop onze hersens zijn geprogrammeerd. Je hersenen zorgen dat je in het moment zelf meer ellende waarneemt, want elk mogelijk gevaar moet je snel zien om te kunnen overleven. Na een tijdje relativeer je diezelfde ellende weer.

Positieve herinneringen zijn sterker

Het denken dat vroeger alles beter was, heeft drie redenen; de eerste is een heel interessante eigenschap die mensen hebben om te overleven. Verdriet en pijn worden langzaam maar zeker verdrongen of raken verzacht door de tijd. Je voelt het nog wel, maar het wordt wel langzaam beter. Tegelijkertijd hebben positieve dingen veel sterker de neiging om te blijven hangen.
Je kunt de werking van ons brein zien als een netwerk van gebeurtenissen en mensen, spullen of tijden. De verbanden tussen deze pakketjes van informatie kun je uittekenen als lijnen binnen dat netwerk. Op het moment dat we terugdenken aan een mooie herinnering wordt de lijn tussen de twee 'pakketjes' een stukje dikker en sterker. Door regelmatig terug te denken aan deze positieve herinneringen ontstaan er steeds dikkere lijnen, waardoor we ons de positieve zaken beter kunnen herinneren. Het vaker denken aan positieve herinneringen zorgt ervoor dat deze veel prominenter lijken dan de negatieve, waardoor we het idee kunnen krijgen dat voorheen alles beter was.

Het leven was vroeger simpeler

Een andere vaak genoemde reden is dat het leven vroeger simpeler was. Dat komt eigenlijk door twee dingen. Enerzijds is het waar dat je nu andere keuzes moet maken. Je hebt nu bijvoorbeeld te maken met een kleinere wereld, door sociale media en internet. Dat kan zorgen voor een gevoel van onrust en drukte, wat er vroeger niet was.
Aan de andere kant komt het gevoel dat het vroeger simpeler was vooral door het feit dat je jonger was. Jongeren maken zich over het algemeen minder zorgen, kijken minder naar de toekomst en leven impulsiever dan volwassenen. Het leven was dus echt simpeler, want je maakte je er gewoon niet druk om. Nu ben je volwassen en maak je je meer zorgen, omdat je meer over dingen nadenkt.

Het komt nooit terug

Een derde reden waarom je het gevoel krijgt dat vroeger alles beter was, is omdat je het langzaam kwijtraakt. Je kunt er nooit meer naar terug en dus voel je heimwee om al die dingen die nooit meer gebeuren. Je ziet ook dat de dingen anders gaan dan vroeger, wat een nog sterker gevoel van heimwee oproept.

Zoek het uit!

Heb jij ook heimwee naar die goeie oude tijd? Vraag je je soms af hoe iets vroeger ging? Stuur je vraag dan in naar Zoek het uit!

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.