Ongeluk maakt einde aan carrière advocaat Willem Bierens: 'Ik wilde doorgaan tot mijn 70e'

Hij is die februariochtend in 2020 op weg naar het politiebureau in Assen als een tegemoetkomende auto met honderd kilometer per uur op hem botst. "In eerste instantie leek het mis te zijn met mijn linkervoet, maar uiteindelijk bleken mijn hele linkerbeen en -voet gebroken", blikt Bierens terug.

Hij wordt geopereerd en begint met revalideren. Ook pakt hij zijn werk na verloop van tijd weer op. Tot blijkt dat hij niet meer de oude wordt. "Het werken ging niet meer zoals ik gewend was. Ik kon één zaak behandelen en dan moest ik weer rusten. Dat werkt niet. In dit vak moet je eigenlijk 24/7 in de startblokken staan om bijvoorbeeld naar het politiebureau te kunnen als er iemand is aangehouden of wat dan ook."

Dat hij op zijn 62e een punt achter zijn loopbaan moet zetten, noemt hij "Heel pijnlijk". "Ik wilde doorgaan tot mijn 70e. Ik heb namelijk het mooiste vak ter wereld. Echt waar. Ik ben niet alleen strafrechtadvocaat, maar ik doe ook jeugdrecht. En ik heb hartstikke leuke collega's, wat wil je nog meer!"

Bierens is 35 jaar advocaat geweest. "Hoeveel zaken ik heb gedaan? Daar heb ik de afgelopen week eens over nagedacht. Er zijn tijden geweest dat ik dagelijks één of twee zaken had bij de rechtbank. Op een gegeven moment was ik zo'n beetje de huisadvocaat van de rechtbank in Assen". grinnikt hij.

Eén van zijn meest opvallende zaken was tegen Evert O. uit Zuidlaren. De man meldde in 2000 de vermissing van zijn vriendin Grietje Nagelhout. Uiteindelijk werd zij dood gevonden in een rioolput in Hollandscheveld en bleek O. zelf de dader. Bierens: "Ik heb er veel van geleerd. Ook dat je mensen niet altijd op hun woord kunt geloven, want inderdaad, ik geloofde hem aanvankelijk."

Wat hij het mooiste vond aan zijn werk? "Mensen die diep in de penarie zitten weer een beetje op de goede weg krijgen. Er zijn mensen die onterecht worden verdacht van een strafbaar feit en dan is het leuk om te kijken wat je voor ze kunt doen. Hoe vaak ik wel niet heb moeten uitleggen waarom ik in godsnaam verkrachters en moordenaars verdedigde... Ik zei dan: 'Ik verdedig niet de daad, maar de dader'. Het gaat er voor mij om wat er met zo iemand moet gebeuren en hoe je iemand weer op het rechte pad krijgt."

"Je kunt heel makkelijk zeggen: 'Opsluiten en nooit meer loslaten'. Dat hoor je geregeld in de samenleving, maar zo werkt het niet. En daarom is het belangrijk een tegengeluid te laten horen", vervolgt hij. "Zelden worden mensen geboren met de bedoeling om foute dingen te gaan doen. Daarvoor is altijd een oorzaak en het is interessant om iemand op een goede manier te verdedigen, maar ook om te kijken naar wat er daarna moet gebeuren: gaat iemand verder de criminaliteit in of kunnen we ervoor zorgen dat hij de andere kant op gaat?"

De makkelijkste straf is iemand naar de gevangenis sturen, maar dat is zeker niet de beste, stelt de advocaat. "Behandeling is bijvoorbeeld een andere optie. Maar ook taakstraffen. Die waren er aan het begin van mijn carrière nog niet, maar later wel. En de taakstraf is één van de beste straffen die er is. Uit onderzoek is gebleken dat mensen na zo'n straf minder snel opnieuw de fout in gaan."

Als een cliënt van hem is veroordeeld, komt het geregeld voor dat Bierens ook daarna contact houdt. "Ik vind het leuk om mensen te blijven volgen en om te kijken of je na die straf nog iets voor diegene kunt betekenen", legt hij uit.

Waar hij moeite mee heeft is de grote rol van een slachtoffer of benadeelde tijdens het strafproces. Tijdens een strafzaak mogen slachtoffers tegenwoordig niet alleen een slachtofferverklaring afleggen, ze mogen ook advies aan de rechtbank geven over de straf die een verdachte in hun ogen moet krijgen. Dat laatste vindt Bierens te ver gaan. "Een ander, meer principieel punt, is dat slachtoffers het woord krijgen nog voor een verdachte is veroordeeld. Eigenlijk is dat raar. Iemand die ontkent, moet wel die hele verklaring vol beschuldigingen aanhoren."

Bierens vindt dat slachtoffers eigenlijk pas aan het woord zouden moeten komen, nadat de rechtbank heeft vastgesteld dat een verdachte schuldig is. "Eigenlijk zouden er twee zittingen moeten komen: één waarin de verdachte centraal staat en één waarin het slachtoffer centraal staat, al is dat misschien wat onpraktisch. Maar het proces draait nu veel meer om het slachtoffer en dat vind ik niet goed."

Volgende maand verschijnt de verdachte die hem heeft aangereden voor de rechtbank in Zwolle. Dan staat hij opeens 'aan de andere kant', zoals hij het noemt. "Ik ga dan zelf ook iets zeggen tegen de rechter."

In de praktijk heeft Willem Bierens zijn toga al aan de wilgen gehangen en alle zaken overgedragen aan collega's, maar zijn officiële afscheid volgt binnenkort.