Van koekhappen naar Formule 1: 'Anders, maar nog net zo'n gezellig feest'

Koningsdag
Koekhappen, maar dan net even anders © RTV Drenthe/Kim Stellingwerf
Oude spelletjes zijn er nog wel tijdens de viering van Koningsdag in onze provincie, maar je ziet steeds meer nieuwe vrolijke taferelen opduiken. Wat is er in al die jaren eigenlijk veranderd? Die vraag kwam binnen bij de redactie van Zoek Het Uit van RTV Drenthe.
We vangen deze speurtocht aan op de internetsite van het Koninklijk Huis. Daar is onder meer te lezen dat de huidige Koningsdag ruim een eeuw geleden geboren is als Prinsessedag, op 31 augustus 1885, de vijfde verjaardag van prinses Wilhelmina.

Nationale eenheid

Het initiatief komt van de liberalen, die met het feest de nationale eenheid willen benadrukken. In beginsel is het vooral een feestdag voor kinderen, met dus veel spelletjes. In 1891 groeit deze Prinsessedag uit tot Koninginnedag, maar pas in 1902 wordt het van een kinderfeest een waar volksfeest.
In 1948 volgt koningin Juliana haar moeder op. Koninginnedag wordt vanaf dat moment op haar verjaardag, 30 april, gevierd. De koninklijke familie neemt vanaf dat moment op het bordes van Paleis Soestdijk jaarlijks een defilé af. Veel Nederlanders komen daarnaartoe om de familie bloemen en cadeautjes te overhandigen. Dit defilé is vanaf midden jaren '50 op de televisie te zien. Koninginnedag wordt dan ook een officiële vrije dag en de viering groeit uit tot een nationale feestdag.

Het land in

Koningin Beatrix, zelf jarig op 31 januari, besluit bij haar aantreden in 1980 Koninginnedag op 30 april te blijven vieren. Vanaf dan gaat de koninklijke familie naar de mensen toe. Zo komt de familie in 1982 naar Zuidlaren. Voor het laatst vieren de Oranjes het feest in Drenthe in 2002. Ze bezoeken dan Hoogeveen en Meppel.
Koninginnedag 2002
Koninklijke familie in Meppel © RTV Drenthe
De viering van de Koningsdag is door de jaren heen natuurlijk wel veranderd, maar de sfeer is eigenlijk wel gelijk gebleven. Dat weet Jaap van der Borg, de voorzitter van de Oranjevereniging Zuidlaren.

Programma's en foto's

De Oranjevereniging Zuidlaren heeft een archief met foldermateriaal en foto's. Daarin zijn ook beelden te vinden van het bezoek van koningin Beatrix en haar familie aan het dorp in 1982.
De koninklijke familie loopt daarop dwars door het dorp en ziet onder meer kinderen krijttekeningen maken op de kruising bij de Brink en een behendigheidsspel, waarbij kinderen via een touwladder een grote waterplas oversteken. Ook worden er ballonnen opgelaten. "Het moet een prachtig feest zijn geweest, dat zie je wel aan de beelden," zegt Van der Borg, "maar ik was daar niet bij, toen woonde ik nog niet in Zuidlaren."
Bezoek van koningin Beatrix aan Zuidlaren in 1982

Regels

Dat bepaalde festiviteiten uit de tijd geraken heeft niet enkel met de afnemende populariteit ervan te maken, weet Van der Borg: "Sommige dingen mogen niet meer, koekhappen bijvoorbeeld is niet meer van deze tijd, dan heb je met inspecties te maken."
Zo zijn er meer regels die het lastiger maken om een groot feest te houden: "We moeten overal aan voldoen. Bij de gemeente dienen we altijd een programma in. Vroeger hoefde dat niet, maar nu is bijvoorbeeld de EHBO op meer plekken nodig. Als je een optocht houdt met kinderfietsen en een muziekkorps ervoor, dan heb je begeleiders nodig."

Tekort aan vrijwilligers

Zoals veel verenigingen kampen ook de organisaties die de Koningsdag in goede banen leiden met een tekort aan vrijwilligers. In Zuidlaren is dat niet anders: "We hebben onder meer mensen in het bestuur nodig. Nu stopt onze secretaris Jan Vos er na 42 jaar mee, maar het opvullen van zulke gaten is lastig. De mensen willen blijkbaar niet meer, ze vinden wel dat er iets moet gebeuren, maar helpen willen ze niet," zegt de voorzitter, die straks het ambt van secretaris ook op zich neemt.
In Zuidlaren vieren ze Koningsdag ook anders dan anders

Markt

Op de Brink in Zuidlaren wordt vandaag de rommelmarkt gehouden. Daar speelt ook harmonieorkest Patrimonium en 's middags komt dweilorkest Wakker Worden. "Onze vereniging heeft als doel het zo gezellig mogelijk te maken. Dat was in het verleden natuurlijk niet anders en dus is er nu natuurlijk ook een braderie. Gezelligheid, daar komen mensen op af en hoe meer mensen er komen, hoe gezelliger en hoe beter ons gevoel", stelt Van der Borg.

Formule 1

"Tegenwoordig is er vooral voor de kleine kinderen altijd nog wel vertier zoals dat er ook vroeger was," vertelt hij verder, "maar er is ook veel veranderd. We hebben dit jaar bijvoorbeeld een apparaat waarin je kunt ervaren hoe het is om in een Formule 1-wagen te racen. Iedereen kan proberen net zo te rijden als Max Verstappen. Die jongen is zo populair en toen ik dit zag wist ik: die moet naar Zuidlaren, er is ook een prijs mee te winnen. Hier trek je ook de jeugd mee aan."
En dan is er ook nog een rodeostier, maar zoiets als zaklopen is er volgens de voorzitter echt niet meer bij: "Dat is een mooie activiteit, maar het leeft niet meer zo, het is zeker geen aandachtstrekker meer."
Gemeentelijke medaille van verdienste voor Jan Vos
Jan Vos (75) uit Zuidlaren heeft vandaag de gemeentelijke medaille van verdienste ontvangen uit handen van burgemeester Marcel Thijsen. Dat gebeurde tijdens de opening van de Koningsdagactiviteiten op de Brink in Zuidlaren. Het college van burgemeester en wethouders kent de onderscheiding toe als blijk van waardering voor zijn langdurige inzet als secretaris voor de Oranjevereniging Zuidlaren en voor zijn werk als vrijwilliger bij Molen De Wachter, het Repair Café en het Bloemencorso.
Dit is de laatste Koningsdag in Zuidlaren waaraan Vos als bestuurslid zal bijdragen. Collega-bestuursleden omschrijven hem als iemand die "overal voor in is, ontzettend hard werkt en multi-inzetbaar is. Zijn lange bijdrage aan de Oranjevereniging wordt ongelofelijk gewaardeerd."

Zoek het uit!

Ben jij ook wel eens benieuwd naar waarom iets is zoals het is of hoe iets is veranderd? Heb je iets bijzonders gezien waar je vragen bij hebt? Of wil je gewoon alles weten? Stuur je vragen in naar Zoek het uit!

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.