Waarom slaat bliksem soms twee keer op dezelfde plek in?

Tijdens een donderbui is te zien dat bliksem vaker dezelfde route door de lucht neemt. Waarom? Dat onderzocht een team van onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) met behulp van ASTRON's LOFAR-telescoop.
“We zijn verschrikkelijk in ons sas met het resultaat, want we hebben nu LOFAR kunnen gebruiken om resultaten te behalen die voorheen onvoorstelbaar waren”, legt hoogleraar natuurkunde Olaf Scholten uit.

LOFAR als nieuw instrument

“LOFAR is een radiotelescoop en hiermee kunnen we dus ook bliksem zien, want bliksem stuurt radiogolven uit”, vertelt Sander ter Veen. Hij is telescoopwetenschapper bij ASTRON. Zij zetten de radiogolven van de bliksem om in bruikbare data, hier gaan de wetenschappers van de RUG mee aan de slag.
“LOFAR is het eigenlijk het beste instrument om dit soort bliksem mee waar te nemen”, legt ter Veen uit. Professor Scholten vult hem aan: “Dat betekent dat je dus ook in de wolken kunt kijken, dit is met gewoon zichtbaar licht onmogelijk.”

Dezelfde inslag door ‘Needles’

Het team van de universiteit heeft met LOFAR ontdekte dat aan de bovenkant van een bliksemschicht zich haartjes ontwikkelen, zogenaamde Needles. Die Needles geven een deel van de lading die de bliksem voedt terug aan de wolk, waardoor de bliksem eventjes verdwijnt; en onzichtbaar ontlaadt in de wolk. Dit tot de lading te groot wordt voor de Needles om af te geven aan de wolk, waardoor het opnieuw tot een uitbraak komt.
Als de bliksem daardoor voor de tweede keer tot ontlading komt, gaat de schicht voor de weg van de minste weerstand en dat is waar de eerste schicht ook langs is geweest. Professor Scholten vertelt dat de lucht opgewarmd is door de eerste schicht en daardoor glijdt de bliksem makkelijker door de voorverwarmde route.

Meer onderzoek

De wetenschappers zijn nog lang niet klaar met onderzoeken. Sterker nog: er zijn nog heel veel eigenschappen van bliksem waar men geen benul van heeft. Komende jaren gaan de wetenschappers van de RUG en de telescoopexperts van ASTRON verder met het onderzoek naar bliksem.
“Het afgelopen jaar hebben we ongeveer veertig flitsen opgenomen. Voor het komende jaar willen we nog vijftig flitsen opnemen”, zegt Ter Veen.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.