Pieter Wittenberg wacht op oordeel over 'reddingswerk' in Griekenland: 'Het doet mij niks'

Pieter Wittenberg buiten de rechtszaal
Pieter Wittenberg buiten de rechtszaal in november 2021 © Ebel Jan van Dijk
Nog altijd hangt hem een celstraf tot 25 jaar boven het hoofd. Ongeveer een half jaar nadat de rechtszaak tegen hem werd uitgesteld, blijft er een zweem van onduidelijkheid hangen rond de toekomst van Pieter Wittenberg (73) uit Peest. Hij zegt mensenlevens te hebben gered met zijn werk op het Griekse eiland Lesbos, door bootvluchtelingen veilig aan land te helpen, maar de Griekse justitie denkt daar mogelijk anders over. "Ik ben er van overtuigd dat ik niks verkeerd heb gedaan", is zijn stellige reactie.
Met Wittenberg moeten nog 23 andere reddingswerkers terechtstaan. De hulpverleners waren vanuit verschillende organisaties betrokken bij de vluchtelingencrisis op de Griekse eilanden. In 2018 werd bekend dat dit werk een juridisch staartje ging krijgen. "Persoonlijk doet het mij nog steeds niks. Ik vind het een hele lastige zaak voor mijn familie, en helemaal vreselijk voor de vluchtelingen die niet worden geholpen. Want de situatie is nog erger dan die geweest is", doelt hij op de mensenrechtenschendingen, die volgens hem nog aan de orde van de dag zijn.

Vraagteken rond vervolging

Het gaat Wittenberg vooral om het lot van de vluchtelingen. De zaak die nog loopt, brengt hem niet van z'n stuk. In november vorig jaar besloot de Griekse rechter te zaak door te verwijzen naar een hogere rechtbank. Sindsdien is het stil over een mogelijke veroordeling. "Ik heb ook geen inzicht wanneer de zaak weer wordt opgepakt. Mijn indruk is dat ze het nog zo lang als mogelijk uit proberen te stellen. Daardoor zijn andere helpers bang dat dit aan hun broek komt te hangen. Zo gaat er een intimiderende werking vanuit."
(Tekst gaat verder onder de foto)
Liesbeth Bloemendal en Pieter Wittenberg
Pieter Wittenberg samen met zijn vrouw Liesbeth Bloemendaal © Facebook Liesbeth Bloemendal
Al zegt de Drent geen hinder te hebben van het oordeel dat de Griekse justitie nog moet vellen, zijn collega-reddingswerkers kampen daar wel mee. "We hebben nog contact, en het gaat niet goed met hen. Het merendeel is jonger dan ik, zij zitten nog aan het begin van hun loopbaan. Een van hen is bijvoorbeeld afgestudeerd als rechtenstudent, heeft psychische klachten, en krijgt geen baan. Ook zitten velen met een onrechtvaardig gevoel: 'Waarom wordt mij dit aangedaan?'"

Bijwonen rechtszaak

De komende tijd is het voor de 24 reddingswerkers nog afwachten wat het vervolg wordt. Ze worden verdacht van spionage en het onthullen van staatsgeheimen, mogelijk komen de aanklachten van mensensmokkel, witwassen en deelname aan een criminele organisatie daar nog bij. "Je moet vertrouwen hebben in de rechtsstaat", aldus Wittenberg. Hij is van plan de volgende zitting naar Griekenland af te reizen, wat hij eerder ook deed. "De enige manier om te laten zien waar je voor staat, is de rechter recht in de ogen aankijken. Wegblijven heeft geen zin."
In 2021 deed de vrouw van Wittenberg, Liesbeth Bloemendaal, een emotionele oproep op Facebook over de rechtszaak die was aangekondigd:
Overigens heeft Wittenberg altijd laten weten onschuldig te zijn. "We hebben gewoon vrijwilligerswerk gedaan: vluchtelingen opgevangen op het strand. Mensen die koud waren, die bang waren, die het in hun broek gedaan hadden. Die een moeilijke overtocht in een rubberbootje hebben gehad. Die hebben we droge kleding gegeven en koekjes en water gegeven", zei hij al eerder.
In aanloop naar de eerste zitting kwam er steun uit meerdere hoeken voor Wittenberg en zijn collega-vrijwilligers. Onder meer mensenrechtenorganisatie Amnesty International sprak zich uit tegen vervolging. De zaak laat volgens Amnesty zien hoe ver de Griekse autoriteiten gaan om mensen te ontmoedigen vluchtelingen te helpen. Ook werd een solidariteitsbijeenkomst gehouden in het Amsterdamse Westerpark, waar zo'n zestig mensen op afkwamen.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.