Mijnbouwavond legt pijn van de grens bloot in 'complex' Aa en Hunze

gaswinning
Gas wordt afgefakkeld op de gaswinningslocatie van de NAM bij Grijpskerk © ANP/HH/Kees van de Veen
Echt vuurwerk bleef uit, maar inwoners van Aa en Hunze maakten het tijdens een informatieavond over mijnbouwschade gisteren in Eexterveenschekanaal maar al te duidelijk dat ze nog steeds worstelen met het afhandelen van schades door gas- en zoutwinning. Na jaren van vaak moeilijk uitlegbare procedures leven er nog veel vragen, soms met pijnlijke antwoorden.
De voltallige Commissie Mijnbouwschade (CM) en de vicevoorzitter en secretaris van het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) reisden af naar dorpshuis De Kiep om die lastige vragen te beantwoorden. En dat lukte de ene keer beter dan de andere.

Complexe situatie

"Aan de andere kant van het slootje, was het beter geweest!" Een man uit Annerveenschekanaal kan zijn frustratie maar moeilijk verstoppen. Haast letterlijk in de achtertuinen van inwoners van zijn dorp en het naastgelegen Eexterveenschekanaal loopt de grens tussen een schadevergoeding en een lege portemonnee. Een denkbeeldige grens, die je natuurlijk niet kunt zien. Maar voor de groep van zo'n vijftig schademelders in het dorpshuis is het er eentje met gevolgen.
Vicevoorzitter Jan Kees de Pagter kan het niet treffender zeggen: het mijnbouwgebied van Aa en Hunze is erg complex. De NAM wint aardgas uit het nabijgelegen Groningengasveld en heeft ook onder de gemeente zelf een aantal kleinere gasvelden. Daarnaast is Nedmag net over de Drents-Groningse provinciegrens bezig met zoutwinning. Gestapelde mijnbouw, noem je dat.

Wel of geen vergoeding?

Bovendien verschilt het per dorp bij wie inwoners mijnbouwschade kunnen claimen. Een klein deel moet zich melden bij het IMG, dat de schades van gaswinning uit het Groningenveld afhandelt. De rest kan terecht bij de Commissie Mijnbouwschade, die zich buigt over alle andere schademeldingen door mijnbouwactiviteiten in heel Nederland. Met name gaat het om meldingen van aardbevingsschade en diepe bodemdaling.
Daar wringt de schoen, want in Aa en Hunze overlappen de gebieden elkaar nogal eens. En waar de een een smak geld ontvangt, kan het zijn dat een dorp verderop een inwoner helemaal niets krijgt. Het IMG kan een stuk ruimhartiger geld uitkeren dan de Commissie Mijnbouwschade.

Niets uitgekeerd

Een vermoeden van mijnbouwschade is voor dat instituut al genoeg, waar de commissie juist onomstotelijk moet bewijzen dat mijnbouw de boosdoener is van scheuren of verzakkingen. In nog geen enkele zaak in heel Nederland betaalde de CM een schadevergoeding.
Terecht, volgens voorzitter Rian Vogels, want uit onderzoek van de commissie bleek dat de schades allemaal niet door mijnbouw kwamen. "Als we naar de adviezen voor Aa en Hunze kijken, zien we dat er in de afgelopen vijf jaar geen bevingen zijn geweest die schade konden veroorzaken. Schade door bodemdaling was er ook niet, want de daling was daarvoor veel te geleidelijk en te gering."

'Kies voor vast'

Maar ook in het gebied waar het IMG actief is, kun je er niet zomaar vanuit gaan dat er een vergoeding komt. Aa en Hunze ligt namelijk aan de rand van het effectgebied van het Groningenveld en dus is er regelmatig niet eens een vermoeden van schade door mijnbouw.
Een advies van IMG-vicevoorzitter De Pagter op persoonlijke titel: vraag de vaste vergoeding van vijfduizend euro aan als je op de randen woont. Je hebt dan volgens hem meer kans op een schadevergoeding dan wanneer je een complete procedure begint.
"Diepe bodemdaling speelt niet in Aa en Hunze en langs de grens van het Groningenveld lijdt slechts één op de tienduizend woningen mijnbouwschade. Dat is onderzoek door TNO en de TU Delft. De kans op schade door mijnbouw en een schadevergoeding is dus erg klein", zegt De Pagter.
Maar dat geldt weer niet voor mensen buiten het effectgebied voor het Groningenveld. Wie dieper in de regelingen duikt, komt erachter dat het juist alleen maar ingewikkelder wordt.

Burgemeester grijpt in

Dat blijkt wel als inwoners in het dorpshuis de twee schade-afhandelaars bestoken met vragen over hun persoonlijke situaties en zelfs de (vice)voorzitters moeite krijgen ze te beantwoorden. Er ontstaat wat irritatie bij burgemeester Anno Wietze Hiemstra, die meermaals het hoofd schudt bij de uitleg van het IMG en de CM.
Wanneer Vogels van de Commissie Mijnbouwschade vertelt dat de verantwoordelijkheid voor de uitbetaling van schadevergoedingen in sommige gevallen kan verschuiven van het IMG naar haar commissie, grijpt Hiemstra in.
"Het is heel helder dat er met het Rijk afspraken zijn gemaakt over de schadeafhandeling en die worden hier gewoon in twijfel getrokken. Mensen worden gewoon met een kluitje het riet ingestuurd en dat vind ik onacceptabel."
De burgemeester zelf zou graag zien dat er één loket komt waar mensen schade kunnen melden en waardoor schade wordt uitbetaald. En dan het liefst dat ook voor iedereen met mijnbouwschade de omgekeerde bewijslast geldt en rapporten met onomstotelijk bewijs ook in Drenthe niet meer nodig zijn.

Alles is ingewikkeld

Zo ver is het volgens IMG-er De Pagter nog niet en bovendien is dat een zaak van de politiek in Den Haag. Maar wel wil het instituut iets doen aan de complexiteit van Aa en Hunze van gaswinning naast gaswinning én zoutwinning.
De Pagter: "We gaan het gebied nog een keer uitfilteren om te kijken hoe nu de verbanden liggen en of we alles wel helemaal goed hebben. Mensen wonen hier bovenop een hele ingewikkelde ondergrond. Het is technisch ingewikkeld, bestuurlijk ingewikkeld en juridisch ingewikkeld."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.