Dit is waarom steeds meer Drentse dorpscafés verdwijnen

Jeanine Hofsteenge Cafe Brinkzicht Diever zomerserie
Verslaggever Jeanine Hofsteenge voor de kroeg waar ze is opgegroeid © RTV Drenthe
Dorpskroegen verdwijnen langzamerhand uit het straatbeeld. Uit cijfers van Kamer van Koophandel blijkt dat het aantal cafés in Drentse dorpen sinds 2013 met bijna 20 procent is afgenomen. Deze trend lijkt onomkeerbaar en dat betekent dat in de toekomst steeds meer Drenten hun stamkroeg kwijtraken.
In de serie Eén met de jas aan onderzoek ik, Jeanine Hofsteenge, waarom de traditionele bruine kroeg in dorpen geen lang leven meer beschoren is. Ik ben zelf opgegroeid in het café van mijn ouders in Diever. Daar heb ik ervaren dat een café een belangrijke plek kan zijn voor een dorp. Een plek waar lief en leed gedeeld wordt en mooie ontmoetingen gebeuren. Ik kan me daardoor bijna niet voorstellen dat er straks veel dorpen zullen zijn waar helemaal geen café meer is.

Eén met de jas aan

Daarom wil ik in deze serie stilstaan bij het fenomeen bruine kroeg, nu die er nog is. De titel van de serie is veelzeggend. Eén met de jas aan is een uitdrukking die mijn vader wel eens gebruikte als een gast op het punt stond om te vertrekken. Hij kreeg dan nog één pilsje aan de bar op weg naar buiten, terwijl hij zijn jas bij wijze van spreken al aan had.
De serie bestaat uit vijf delen en daarvan is dit de eerste. In onderstaande video ga ik na lange tijd terug naar de kroeg waar ik een groot deel van mijn jeugd heb doorgebracht.
Kijk de video om te zien wat er sindsdien allemaal veranderd is in het bruine café uit mijn kindertijd:
Dorpscafés verdwijnen langzamerhand
Waarom het succes van de Drentse dorpskroeg op z'n retour is, is nog niet zo makkelijk te zeggen. Veel caféhouders denken zelf dat het achteruit begon te gaan sinds de invoering van het rookverbod en de leeftijdsgrens voor alcohol van 18 jaar.
Ons café in Diever werd overgenomen door Henk van der Veen, een voormalig stamgast. Hij ziet dat het er nu heel anders aan toe gaat dan vroeger: "De hele vraag naar het café is veranderd. Vroeger ging je werken en daarmee kon je gewoon bier kopen. De regels waren een stuk makkelijker. Het was gewoon standaard: je ging naar een café. En dat is nu dus niet."

'Men wil ander vertier'

Om dit te ondervangen heeft Van der Veen in zijn bedrijf meer ingezet op restaurant. In het pand hebben barkrukken plaatsgemaakt voor meer tafeltjes en stoelen. Ook zijn de openingstijden aangepast. In plaats van elke avond tot laat, kun je er nu alleen op vrijdagavond nog ouderwets aan de bar hangen. En dan tot 1 uur.
"Overal wordt het minder met de dorpskroegen", zegt Ton Duivenvoorden van Koninklijke Horeca Nederland. "Mensen willen gewoon ander vertier hebben."
Stamgasten worden ouder en jongeren kiezen meer voor andere manieren van uitgaan, zoals een festival. Duivenvoorden: "Ik denk dat veel ondernemers daar goed op inspelen. Maar er zijn ook een aantal die dat niet doen en dan gaat het niet goedkomen."

Concurrentie van Netflix

Ook is er een andere verandering merkbaar in de maatschappij. Er is meer focus op een gezonde leefstijl. En daar hoort een dagelijkse gang naar de kroeg met bijbehorende alcoholische versnapering niet bij.
"En wat we tijdens corona hebben gemerkt", vervolgt Duivenvoorden, "is dat streamingsdiensten ook invloed hebben gehad op het feit dat men niet meer naar de kroeg ging."
Voor de liefhebbers van een traditioneel bruin café is het een hard gelag. Maar het lijkt erop dat de kroeg zoals die was niet gauw een comeback zal maken. "Ik mis het zeker", zegt Van der Veen. "Het was gezellig aan de bar. Maar het komt zeker niet meer terug."
Koninklijke Horeca Nederland
Ton Duivenvoorden van Koninklijke Horeca Nederland © RTV Drenthe/Jeanine Hofsteenge
Cijfers Kamer van Koophandel
Kamer van Koophandel (KVK) beheert verschillende registers met informatie over ondernemingen in Nederland. KVK heeft cijfers verstrekt van het aantal cafés in Drenthe door de jaren heen. In die data is een selectie gemaakt op basis van de hoofdactiviteit van het bedrijf. In dit geval is dat: café. Daar moet bij gezegd worden dat er ook ondernemers zijn die een café exploiteren naast een restaurant of hotel. Dit is niet altijd meegenomen in de data.
Als gezocht zou worden op handelsnaam met het woord café erin, vond men bijvoorbeeld ook cafetaria's. Dat zou een vertekend beeld kunnen geven. Ook hebben veel cafés het woord café niet in hun handelsnaam staan.
De cijfers gaan terug tot het jaar 2013. Hoewel het wenselijk zou zijn om ook van de jaren daarvoor te weten hoeveel cafés er in Drenthe waren, is het niet mogelijk om daar precieze getallen van te verkrijgen. In 2013 is namelijk een nieuw handelsregister ingevoerd bij KVK.
Uit de verstrekte data blijkt dat er in 2013 op 1 januari in Drenthe 263 bedrijven waren met als hoofdactiviteit café en in 2022 waren dat er op 1 januari 231. Het totale aantal cafés is dus met 12,17% afgenomen. Als we alleen kijken naar cafés in dorpen zien we dat er in 2013 op hetzelfde tijdstip 174 cafés waren en in 2022 nog 141. In dorpen zien we sinds 2013 dus een grotere afname, namelijk van 18,97%. Hierbij laten we de steden Assen, Emmen, Meppel, Hoogeveen en Coevorden buiten beschouwing.

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.