Bewoner vreest voor toekomst posthuis Echten, pand krijgt monumentenstatus

Posthuis in Echten
Het posthuis in Echten is een provinciaal monument © RTV Drenthe / Wouter Westerveld
Heel af en toe duikt er nog een gebouw op in Drenthe dat alsnog de status Provinciaal Monument krijgt. Het voormalige posthuis aan de Ruinerweg bij Echten is daar een voorbeeld van. Het is het eerste posthuis in Drenthe dat deze status krijgt.
Het oude posthuis is tegenwoordig het woonhuis van Wouter Schreuder. Hij trok bij de provincie aan de bel. "Ik maak mij zorgen dat het verdwijnt als wij het oude posthuis ooit verkopen", zegt hij. "Het zou zonde zijn als zo'n bijzonder pand niet behouden wordt."
Maar wat maakt het pand zo bijzonder? Voor Schreuders is dat meer dan stenen en constructie. "Naast de Havezathe in Echten heeft dit gebouw misschien wel de belangrijkste functie voor het dorp gehad. Het was de enige locatie in het dorp die daadwerkelijk openbaar was, waardoor het een echte ontmoetingsplek werd."

Openbaar vervoer

Het pand wordt voor het eerst genoemd in een document uit 1634. Het is zoals Scheuder uitlegt in bezit van de familie Van Echten, een invloedrijke familie in Zuidwest-Drenthe. Voor zo'n belangrijke familie was het van belang om goed bereikbaar te zijn voor bezoekers en per brief. Het enige openbaar vervoer over land ging via postkoetsdiensten, over de schaarse, slechte wegen.
"De postwegen waren vaak de enige berijdbare routes door het nog veelal moerasachtige landschap van Drenthe. De route langs Echten liep over een zandrug vanuit Staphorst, De Wijk en Koekange via Echten naar het noorden, met als uiteindelijke doel de stad Groningen", staat in een rapport over het posthuis in Echten. "Post is een ander woord voor halte. Bij zo'n halte moesten de paarden en de reizigers weer op adem komen. Deze haltes waren posthuizen waar naast een stal voor de paarden ook vaak een herberg/café met logies aanwezig was."
In 1938 sloot het laatste café in het pand, waarna het een boerderijfunctie kreeg. De familie Schreuder kocht het pand in 1972. "Ik ben hier opgegroeid en was direct verliefd op de omgeving. Toen we het kochten hoorden we vrij snel wat geruchten over oudheid van het pand. Het werd nooit helemaal duidelijk hoe het nou zat, daarom ben ik zelf op onderzoek uit gegaan."
Het artikel gaat verder onder de video over het voormalige posthuis:
Bewoner vreest voor toekomst posthuis Echten, pand krijgt monumentenstatus

Provincie zag gebouw over het hoofd

Dat een gebouw als provinciaal monument wordt aangewezen is vrij uniek. Alleen de provincies Noord-Holland en Drenthe kennen namelijk provinciale monumenten, waarmee het bijvoorbeeld beschermd wordt tegen bouwplannen. "Het gaat om panden die wel een bovenlokaal aanzien hebben, maar niet in aanmerking komen als Rijksmonument", legt Sterre Brummel van de provincie Drenthe uit, gespecialiseerd in cultureel erfgoed.
"Provinciale monumenten zijn dan een soort tussenoplossing. In 2009 en 2010 is een groslijst opgesteld met monumentale panden, daarbij is dit pand blijkbaar over het hoofd gezien. In 2018 heeft nog een actualisatie van de lijst plaatsgevonden, maar ook toen is die niet op de lijst beland."
Dat de Ruinerweg 3 nu alsnog het stempel Provinciaal Monument gaat krijgen, is volgens Brummel volledig terecht. "Het is een hartstikke origineel pand." Het wordt het eerste posthuis in Drenthe dat de status krijgt. Maar of het daar bij blijft is de vraag. "Juist vanwege de regionale betekenis van het netwerk van posthuizen en postwegen is het voor te stellen dat meer van dergelijke panden in beeld zijn om voor de toekomst aangewezen te worden als monument", staat in een advies. "Er zijn echter weinig tot geen representatieve voorbeelden behouden gebleven die in deze categorie in aanmerking komen."

Bijzondere elementen

Bouwhistoricus Klingers onderschrijft die mening. "Een aantal muren van het oude posthuis in Echten zijn nog origineel. Die zitten vol met kleine gele vierkante stenen. Dat zijn ijselsteentjes en die komen in Drenthe erg weinig voor. Waarschijnlijk zijn die aangevoerd via de Hoogeveensche Vaart toen die al uitgegraven was."
Het feit dat het posthuis een provinciaal monument is doet Klingers goed. "Mijn historische hart gaat er sneller van kloppen", lacht hij. "Jarenlang is er geen enkel monument bijgekomen, vanwege het beleid van de overheid. Nu komen we erachter dat veel gebouwen veel ouder blijken te zijn, dus hopelijk zorgt deze aanwijzing voor een kentering en gaat het weer vaker gebeuren."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.