Cecil Sandford (94) won de TT van 1952, die nog door Hooghalen ging

Sandford wordt geboren in februari 1928 in het Engelse Blockley en begint in de jaren 40 met grasbaanraces. In 1950 stapt hij over naar het WK wegrace. Wereldkampioen wordt hij in 1952 (125cc) en in 1957 (250cc). Op zaterdag 28 juni 1952 wint hij de TT in de 125cc-klasse. Het is de enige keer dat hij de Nederlandse race wint. Hoe kijkt hij daarop terug?

Tegenwoordig woont Sandford in de Shipston-on-Stour, in de West Midlands. Via via krijgen we zijn telefoonnummer en op goed geluk wagen we eens een poging. Zou mister Sandford nog herinneringen hebben aan die Drentse overwinning? Zijn vrouw neemt de telefoon op.

Enkele weken voor zijn winst in Drenthe, wint hij ook de Isle of Man TT. Hij rijdt dat seizoen op z'n MV Agusta, de 125 Bialbero. Sandford is er gek op. "Het was een prachtig klein ding", zegt hij in gesprek met RTV Drenthe. "De motor was sneller dan alle andere. De snelheid en de betrouwbaarheid van de motor waren aan onze zijde."

Van 1926 tot en met 1954 gaat de TT-race niet alleen door Assen, maar ook door Hooghalen. Een ouderwets stratencircuit. "Ik kan mij die baan nog wel herinneren", vertelt Sandford. "Na de start moest je een stuk rechtdoor, daarna maakte je een bochtje naar rechts en naar links (de snelle S-bocht, red.). Just like that. Aan het einde was er een scherpe bocht naar rechts en verderop ging je weer scherp naar rechts."

Die laatste rechtse bocht die Sandford beschrijft, is de beroemde Bartelds-bocht. Op die plek staat in die jaren de boerderij van boer Bartelds. Rond de TT een populaire plek voor het publiek. Voor de rijders is het alleen een rotbocht. Je moet namelijk 80 graden rechtsom. Van daaruit gaan de coureurs richting Oude Tol (het oude tolhuis staat er nog steeds, in tegenstelling tot de boerderij van Bartelds), richting Hooghalen. In het dorp gaan de rijders naar rechts, richting Laaghalerveen, om dan weer koers te zetten naar Assen.

De naam van het dorp Hooghalen kent Cecil Sandford ook vandaag de dag nog. "Ik weet nog dat wij daar doorheen gingen. Hierover praten brengt al die herinneringen weer terug", zegt hij enthousiast. "De Nederlandse TT lijkt een beetje op de race op het eiland Man", vervolgt hij. "Ik ben opgegroeid met stratencircuits. Alle races die gereden werden, gingen over de weg. Tegenwoordig is dat natuurlijk heel anders."

Stratencircuits zijn ook niet per se de veiligste circuits. Hoewel hij in die jaren geen angst kent, is hij zich wel bewust van de gevaren. "Je wist dat zulke straatraces door dorpen gingen. Als iets verkeerd ging, wist je dat je jezelf flink zou bezeren. Tegenwoordig glijd je weg in de grindbak, sta je op en start je je motor weer of je loopt weg."

De Bartelds-bocht en Hooghalen waren populaire plekken voor alle TT-liefhebbers. Sandford weet nog goed dat het er erg druk was. "Vooral in de bochten en bij boerderijen", weet hij.

In de TT-race van 1952 weet hij de Italianen Carlo Ubbiali en Luigi Zinzani achter zich te houden. De voorsprong op Ubbiali is zo'n 23 seconden. "Ik kon altijd wel goed opschieten met Ubbiali", vertelt Sandford. "Hij zei alleen nooit zoveel, het was een stille man." Volgens Sandford waren de verschillen tussen hem en de Italianen niet zo groot. "Mijn motor was denk ik net zo goed als die van hun. Ik had geluk dat ik een goede start had en 'm aan de gang kon houden. Oké, misschien was mijn motor wel ietsje beter."

Sandford rijdt dat jaar een snelste ronde met een gemiddelde snelheid van 128.12 kilometer per uur. Volgens het Overijsselsch Dagblad 'een tijd waar men een paar jaar geleden de wenkbrauwen verwonderd zou hebben gefronst'.

Het gevoel wanneer je een race wint, kan Sandford nog goed omschrijven. "Het voelt alsof je de hele wereld aankan", stelt hij. De Engelsman houdt sowieso een goed gevoel over aan zijn races in Nederland. "De mensen in het hotel waar wij altijd verbleven waren erg aardig voor ons. Ik ben later met mijn vrouw nog weleens teruggegaan. Ik kende de mensen en plekken nog."

In oktober van 1952 wordt hij uiteindelijk voor het eerst wereldkampioen. Het Deventer Dagblad omschrijft het als volgt: "Hij bracht het niet verder dan een derde plaats, maar dat was reeds voldoende om de wereldtitel voor zich op te eisen. De Italiaan Mendogni werd in de race nummer één. Leslie Graham plaatste zich als tweede." Overigens vindt Sandford z'n tweede wereldtitel mooier, omdat het volgens hem toen spannender en moeilijker was.

Na 1954 wordt er niet meer geracet door Hooghalen. Het stratencircuit verdwijnt en er komt vanaf 1955 een permanent circuit voor in de plaats (dat overigens nog wel aangepast wordt in de loop der jaren). Maar de start en finish zijn nog altijd op dezelfde plek.

Volgens Sandford is het wereldkampioenschap wegrace van nu niet te vergelijken met zijn tijd. Zijn tijd was leuker, denkt hij. Of op z'n minst gemoedelijker. "Je kende elkaar allemaal", legt hij uit. "Iedereen sprak met elkaar. En als je een probleem had met je motor, dan ging je bij een andere rijder langs en vroeg ze om hulp. Als ze konden helpen, deden ze dat. Tegenwoordig gebeurt dat niet meer, vooral vanwege al het geld. Ik moet zeggen dat in de jaren waarin ik reed - 1952 tot en met 1957 - de mannen nog echte gentlemen waren."

Toch kijkt Sandford vandaag de dag nog wel naar motorraces. "Af en toe, ja", zegt hij. "Nu klinken alle motoren alleen wel hetzelfde. Ik kan de coureurs niet van elkaar onderscheiden. Vroeger klonk elke motor anders. Van kilometers afstand kon ik al horen wie eraan kwam."

Maar zwelgen in nostalgie wil de 94-jarige wereldkampioen niet. "Ik heb geweldige herinneringen aan mijn racedagen. Als ik mij verveel, ga ik weleens zitten en denk ik terug aan die tijd. Maar ik mis het niet, hoor. Het was een prachtige tijd, maar het is nu gewoon een mooie herinnering."

En ook de TT zit voor altijd in z'n hart. "Assen is echt een grote naam in de motorsportwereld. Het is een van de meest historische races in de wereld. Mensen zijn er gek op."

Gevraagd naar wat hij ervan vindt dat hij de oudste nog levende wereldkampioen is, moet hij een beetje lachen. "Haha, yes... I'm sorry I'm the only one."