Protest tegen dumping kernafval in zoutkoepel Gasselte 40 jaar na dato weer nodig?

De zon schijnt volop op 2 juni 1979: Ondertussen wordt Gasselte overspoeld door 25.000 demonstranten. Er dreigt dumping van kernafval in de grote zoutkoepel van Gasselte. Veertig jaar na dato ligt het gevaar weer op de loer.
"We moeten alert zijn in het Noorden. Want de discussie over de eindberging begint weer en volgens de laatste berichten nog voor de zomer", zegt wetenschappelijk publicist Herman Damveld.

Oplossing voor eindberging

De Groninger volgt al zijn hele leven alles wat te maken heeft met kernafval. "Ik weet dat er plannen zijn dat er binnenkort een commissie weer bezig gaat met een oplossing voor de finale eindopslag van ons kernafval. Dat moet ook wel, want de Europese Commissie heeft dat van het kabinet geëist. Nederland moet daar een plan voor maken, hoe ze met het kernafval omgaan. Want bij Borssele, waar het nu bovengronds ligt bij de COVRA, is een tijdelijke opslag. En als Europa het wil...", aldus Damveld.
Tekst gaat verder onder de video
De grote demonstratie in Gasselte veertig jaar geleden

Op de barricade

Organisator van de Gasselter protestmanifestatie, veertig jaar geleden, Geert Kroezenga (62) weet ook wel dat 'Drenthe alert moet blijven'. "De zoutkoepel ligt er nog steeds, en is nog altijd in beeld, dus als het moet sta ik zo weer op de barricade."
Hij weet nog goed hoe hij veertig jaar geleden samen met alle atoomalarmgroepen uit het land, de landelijke demonstratie in Gasselte op 2 juni 1979 opzette, om zo een duidelijk signaal af te geven. "Er dreigde hier een proefboring, zo serieus was het al. Wij wilden de regering duidelijk laten zien dat we dat beslist niet wilden. Geen radioactieve rotzooi in de grond, waarvan we niet weten waarmee we onze toekomstige generaties opzadelen."
Tekst gaat verder onder de foto

Het pamflet voor de demonstratie in Gasselte, op 2 juni 1979 (afbeelding: archief Geert Kroezenga)​

Te veel volk bij dorpshuis

De opkomst op die zonovergoten 2e juni in 1979 op de velden bij het dorpshuis van Gasselte was overweldigend, zo vertelt Kroezenga. "We zouden een protestmars lopen, met z'n allen, naar de zoutkoepel, 5 kilometer verderop en weer terug. Maar de stoet ging al veel eerder op pad. Hier was te veel volk, we konden ze niet meer kwijt. En toen de eersten terugkwamen van de protestmars, moesten de laatsten nog beginnen met lopen."
De sfeer was prima, gemoedelijk ook, zo herinnert Kroezenga zich. "Geen opstootjes, zelfs de politie die ons begeleidde hadden we mee, die wilden ook geen kernafval in de grond." Veel Gasselters bleven zelf binnen, terwijl ze ook wel hadden willen meelopen in het protest. "Maar ze waren bang dat er raddraaiers uit het westen zouden komen. Daarom bleven ze weg, om hun huis te bewaken. Achteraf hadden ze spijt. Want het was een vreedzaam protest, er was niets aan de hand."
Tekst gaat verder onder de foto

De manifestatie in Gasselte haalde 40 jaar geleden alle kranten, ook landelijk (foto: archief Geert Kroezenga)​

Signaal opgepikt

Volgens Kroezenga was het signaal naar de Haagse regering met de Gasselter demonstratie duidelijk. Twee plakboeken vol heeft hij eraan over gehouden, aan de discussie over dumping van kernafval in zoutkoepels. "Mijn vader heeft alles bijgehouden, alle landelijke kranten schreven erover, en het NOS-journaal was er. En het heeft ook geholpen, in Den Haag hebben ze het signaal opgepikt. Het verzet was toen te groot. Daarna bleef het stil, en is het telkens op de lange baan geschoven. Maar laten we vooral alert blijven. De kernenergiediscussie komt er weer aan, de CO2 uitstoot moet terug, maar als het moet sta ik er zo weer", lacht Kroezenga.
Herman Damveld waarschuwt alvast ook de provinciale en regionale overheden. "Het komt er weer aan, de discussie, en dan zijn de zoutkoepels weer in beeld, zoals die in Gasselte, Anloo, Hooghalen en Schoonloo, en de kleilagen in Friesland. Ze moeten nu als signaal meteen aangeven: in het Noorden willen we dat niet. Dat is eerder gebeurd, en het is wijs om dat nu, 40 jaar na de grote demonstratie in Gasselte, nog eens duidelijk te doen."
Tekst gaat verder onder de foto

De demonstratie tegen dumping van kernafval in de zoutkoepel van Gasselte trok 25.000 mensen (foto: archief Geert Kroezenga)​

Ellende in Duitse zoutkoepel

Damveld wijst met afgrijsen naar het 'slechte voorbeeld', vlak over de grens in Niedersachsen, in het Duitse Asse. "Daar liggen 125.000 vaten met radioactief afval weg te rotten, in een zoutkoepel, waar allemaal water ingestroomd is. Kosten van verwijdering: 4 miljard. Het is een dikke ellende. En dat is dan destijds het voorbeeld geweest voor onze regering om het hier ook te overwegen. Een slechter voorbeeld kun je niet nemen."

Heb je een nieuwstip, nieuwe informatie óf heb je een foutje gespot? Stuur een bericht, foto of filmpje via WhatsApp of mail de redactie.