Stikstof in Witterveld: Geen effecten van TT Circuit, nauwelijks effect van A28

Stikstof. Misschien is het dit jaar wel een van de meest gebruikte woorden. Maar wat is de impact van stikstof op de Drentse natuur en waar komt die stikstof vandaan? In de provincie liggen twaalf stikstofgevoelige natuurgebieden. RTV Drenthe ging ze alle twaalf bij langs. In dit artikel: Witterveld.

Het Witterveld ligt naast de A28 en pal aan het TT Circuit Assen. Van alle stikstof in het gebied is 2,48 procent afkomst van de snelweg. Dat is vergeleken met de andere Drentse natuurgebieden veel. Alleen in het Dwingelderveld, waar de A28 doorheen gaat, ligt het percentage hoger. In totaal komt net geen 6 procent van al het stikstof in het gebied vanuit wegverkeer.

Wat direct de invloed is van het TT Circuit, valt niet te zeggen. In de milieuvergunning van het circuit, uit 2001, is echter geconcludeerd dat de stikstofuistoot door het gebruik van het circuit geen 'significante effecten' oplevert voor het natuurgebied. En ook metingen naar de gevolgen van de stikstofdepositie vanuit de A28 laten een (beperkt) effect zien op het Witterveld.

De meeste stikstof komt van de landbouw: bijna 47 procent. Het buitenland volgt met 36 procent.

En er komt best veel stikstof in het gebied terecht. In 90 procent van het gebied is er te veel stikstof. Voor meer dan de helft van het gebied gaat het om een sterke overschrijding van de stikstofnorm. Dat wil zeggen dat er een overschrijding is van meer dan het dubbele. Op sommige plekken loopt het op tot het driedubbele van de norm. Hierdoor blijft het onzeker of hoogveen zich op een duurzame manier kan ontwikkelen.

Hoogveen is juist gebaat bij een heel klein beetje stikstof. Door stikstof krijgen grassen en bomen de bovenhand, en dat gaat ten koste van de veenmossen. Daarnaast treedt er verzuring op door de stikstof. Ook de heide heeft last van de stikstof, al zijn heideplanten wat beter in staat om met meer stikstof om te gaan.

Om de effecten tegen te gaan wordt het gebied gemaaid en begraasd. Maar daar kleven vervolgens ook weer problemen aan. Zo zijn er gebieden waar geen koe of schaap komt. Met name in het zuidelijke deel van het Witterveld zijn sterk vergraste delen. Daar bevindt zich vooral veel hoogveen. Aan de andere kant is het niet de bedoeling dat koeien de natte hoogveendelen betreden. De koeien kunnen het hoogveen namelijk vertrappen.

Als experiment worden enkele smalle stroken gemaaid in sterk vergraste delen. Er wordt gekeken of koeien daar meer belangstelling voor hebben om te grazen. Die koeien worden gevolgd met gps. Afhankelijk van de resultaten, kunnen er mogelijk rasters worden geplaatst om het kwetsbare hoogveen. Maar omdat het een veiligheidszone is, is een regelmatige controle van het raster erg moeilijk. Minder controles leidt tot meer risico voor geiten en koeien, vanuit dierenwelzijn perspectief. Zo is in 2018 gestopt met begrazing met geiten, omdat de beesten regelmatig verstrikt raakten in het raster.

Overigens is de begrazing door koeien in het gebied stikstofneutraal. Dat houdt in dat dat ze hun voedsel in het gebied zelf vinden en niet worden bijgevoerd. Het gaat om zo'n twintig koeien die in het gebied grazen, en tussen de 150 en 350 schapen.

RTV Drenthe heeft voor ieder stikstofgevoelig natuurgebied een artikel gemaakt over de herkomst en de gevolgen van de stikstof. Op het kaartje hieronder staat een overzicht van alle twaalf Drentse natuurgebieden. Als je op het gebied klikt, kun je een uitgebreid artikel lezen over de stikstof in dat natuurgebied.