We staken steeds vaker, maar heeft het zin?
We lijken steeds vaker te staken. Vanmorgen legden werknemers van vloerbedekkingsfabrikant Forbo-Novilon in Coevorden het werk neer. Een paar weken geleden reden er geen treinen en bussen. En eerder dit jaar waren er nog acties bij metaalbedrijven in de zuidoosthoek van de provincie.
"De laatste jaren staken we inderdaad steeds vaker", bevestigt José Kager van vakbond FNV. " In de afgelopen jaren is er volgens haar 'behoorlijk veel' gestaakt voor een betere cao.
Crisis
Dat er zo vaak wordt gestaakt, komt volgens Kager omdat het beter gaat met de economie. "Sommige werknemers hebben al jarenlang een zeer matige loonsverhoging achter de rug vanwege de crisis. Zeker nu bedrijven over het algemeen weer goede winsten draaien, zien werknemers daar te weinig van terug. Helemaal als een bedrijf beursgenoteerd is. Dan zien de werknemers het geld naar de aandeelhouders gaan in plaats van naar hen."
"Soms maken bedrijven wel duizenden euro's winst per werknemer per jaar", gaat Kager verder. "Iedereen zegt dat loonsverhogingen nodig zijn, tot aan de minister-president en De Nederlandsche Bank."
Toch komen die loonsverhogingen volgens haar niet voldoende van de grond. De vakbondsleden maken zich er boos over dat ze geen eerlijke loonsverhoging krijgen en willen dus in actie komen.
Eerst onderhandelen
Stakingen lijken misschien vaak voor te komen, het betekent niet dat werknemers zomaar ineens het werk neerleggen. Vaak gaan er maanden van overleg aan vooraf.
"We beginnen altijd met praten. Staken is echt een uiterste middel dat je selectief inzet als andere middelen uitgeput zijn. Vandaar dat we ook weleens eerst acties houden, zoals het overhandigen van een petitie of het voeren van stiptheidsacties. Uiteindelijk sturen we een ultimatum. Daarin vragen we de werkgevers om voor een bepaalde tijd op onze wensen in te gaan. Zo niet, dan gaan we staken. Maar dan is er soms al maanden onderhandeld", legt Kager uit.
Medewerkers van Forbo-Novilon begonnen vanmorgen vroeg aan een staking (foto: Dylan de Lange/RTV Drenthe)
Effectief
Maar als maanden onderhandelen al niets oplevert, is het de vraag of een staking wel ineens iets oplevert. Kager zegt dat stakingen vaak effectief zijn.
"Je ziet het terug in de loonsverhogingen. Als je terugkijkt naar 2018, zie je dat bedrijven waar gestaakt is over het algemeen bereid zijn 0,4 procent meer loon te geven. Dat is echt onder de druk van die stakingen."
In hoeveel procent van de gevallen werkgevers inderdaad over de brug komen bij een staking, kan Kager niet zeggen. Maar 2017 en 2018 noemt ze op het gebied van stakingen 'topjaren'.
Begrip
In sommige gevallen wordt bij een staking niet alleen de werkgever geraakt. Een goed voorbeeld is de grote ov-staking van 28 mei. Hoe wenselijk is dat? Kager is er duidelijk over. "Die staking was voor een goed doel voor ons allen: betere pensioenafspraken. Zo'n staking doen we niet voor onze lol. Het gaat niet alleen om de mensen die in het openbaar vervoer werken, maar het gaat om alle Nederlanders."
Bovendien blijkt uit onderzoek dat een overgrote meerderheid van de Nederlanders sympathie had voor de pensioenacties, weet Kager. En dat is bij de meeste acties zo. "Over het algemeen is er in Nederland bij mijn weten wel begrip, mensen snappen het wel. Het is ook wettelijk verankerd. We hebben een stakingsrecht in ons land. Een bedrijf kan naar de rechter gaan en als die een andere belangenafweging maakt, kan het niet."
Verlaten perrons tijdens de ov-staking eind mei (foto: Marjolein Knol/RTV Drenthe)
'Werkgeversland'
Dat we hier kunnen staken is groot goed, vindt de FNV-woordvoerder. "Als je op die manier niet je tanden zou kunnen laten zien, denk ik dat je heel snel in een werkgeversland terechtkomt, waarin alleen de werkgever het voor het zeggen heeft. Als er geen tegenkracht is tegen werkgevers, wordt de race to the bottom zonder enige grens ingezet.
En wie vindt dat er (te) veel gestaakt wordt hier; het kan nog erger. "In vergelijking met een land als Frankrijk, staken we hier helemaal niet zo vaak", besluit Kager.